2025 Yılı Yatırım Programı’nın Kabulü ve Uygulanmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’nin tekrarlanmış sayısında yer aldı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan yatırım programında merkezi idare bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsleri, özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar ve toplumsal güvenlik kuruluşlarının projeleri ile mahalli yönetimlerin sadece dış kredi ile finanse edilen projelerine yer verildi.

2025 Yılı Yatırım Programı hazırlıklarında 12. Kalkınma Planı’nda yer alan temel siyasetler ve maksatlar ile 2025-2027 periyodu Orta Vadeli Program’da yer alan siyaset, öncelik ve bütçe büyüklükleri dikkate alındı.

Yatırım programındaki projelerin belirlenmesinde azami oranda seçici olunarak 12. Kalkınma Planı’nda öngörülen projeler, sarsıntı riski nedeniyle başlanması zaruret arz eden projeler ile toplumsal ve ekonomik tesiri güçlü olup acilen iktisada kazandırılması gereken projeler önceliklendirildi.

1 TRİLYON 444 MİLYAR LİRA ÖDENECEK

2025 yılı Yatırım Programı’nda kamu kurumları tarafından yürütülecek projelerin toplam meblağı yaklaşık 10.599,5 milyar lira olup, kelam konusu projelere tahsis edilen toplam ödenek ölçüsü 1 trilyon 444,4 milyar lira oldu.

Program kapsamında 2025 yılında 3 bin 783’ü ana proje olmak üzere toplam 14 bin 238 proje yürütülmesi öngörülüyor.

2024 yılında 5 bin 296 proje tamamlanırken 2025 Yılı Yatırım Programı’na 5 bin 61 yeni proje dahil edildi.

Bu projelerin 1364’ü çok yıllık, 3 bin 697’si ise bir yıl içerisinde tamamlanacak olan projeler olarak belirlendi.

2025 yılında Yatırım Programı kapsamında öngörülen 1 trilyon 444,4 milyar liralık yatırımın yüzde 70,7’sinin merkezi idare bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 28,1’inin kamu iktisadi teşebbüsleri ve özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 1,2’sinin ise döner sermayeli kuruluşlar ve toplumsal güvenlik kuruluşları tarafından gerçekleştirilmesi programlandı.

2025 Yılı Yatırım Programı’nda zelzele önlemlerine yönelik olarak toplam 511 milyar lira meblağında projeye yer verildi.

Bu projeler kapsamındaki 2025 yılı ödeneklerinin yaklaşık yüzde 42’si sıhhat kesimine, yüzde 16,7’si konut dalına, yüzde 13,2’si ulaştırma-haberleşme bölümüne ayrıldı.

Ayrıca sarsıntı projelerine ayrılan kelam konusu ödeneklerin yanı sıra bütçede cari transferler altında yürütülen yatırım nitelikli harcamalar ile cari nitelikli öteki harcamalar dikkate alındığında zelzele önlemlerine yönelik olarak merkezi idare bütçesinden tahsis edilen toplam ödenek meblağı 584 milyar liraya ulaşıyor.

EN YÜKSEK HİSSE ULAŞTIRMA-HABERLEŞME SEKTÖRÜNE

2025 Yılı Yatırım Programı kapsamındaki 1 trilyon 444,4 milyar liralık yatırım ödeneğinden en yüksek hissesi yüzde 30,5 ile ulaştırma-haberleşme dalı yatırımları aldı.

2025 yılında ulaştırma kesimi yatırımları için yüzde 38 artışla 440 milyar lira ödenek tahsis edildi.

Özellikle demir yolu yük ve yolcu nakliyatının geliştirilmesi gayesi doğrultusunda Halkalı-Kapıkule Süratli Tren Çizgisi projesine 29,3 milyar lira, Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Yüksek Standartlı Demiryolu projesine 22,8 milyar lira, Ankara-İzmir Yüksek Standartlı Demiryolu projesine 19,7 milyar lira ve Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli Yüksek Standartlı Demiryolu projesine 18,5 milyar lira ödenek sağlandı.

Üretimin ve ticaretin canlandırılmasına katkı sağlayacak olan iltisak sınırı projelerine yüzde 301,4 artışla 8,4 milyar lira ödenek ayrıldı.

Türkiye’nin memleketler arası yük koridorları ile olan temasının güçlendirilmesine ve bölgede değerli bir lojistik merkezi haline gelmesine hizmet edecek olan Divriği-Kars Demiryolu Sınırı Rehabilitasyonu projesi için 4,1 milyar lira, Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Sınırı projesi için ise 2,4 milyar lira ödenek ayrıldı.

Ayrıca Kalkınma Yolu projesi kapsamında Gaziantep-Şanlıurfa ve Şanlıurfa-Mardin Süratli Tren Çizgisi projeleri Yatırım Programına dahil edildi.

EĞİTİM BÖLÜMÜ İKİNCİ SIRADA

Ulaştırma-haberleşme dalını yüzde 15,1’lik hisse ile eğitim bölümü takip etti.

Eğitim dalı yatırımları için 2025 yılında yüzde 44,5 artışla 217,9 milyar lira ödenek tahsis edildi.

Tüm bireylerin kapsayıcılık unsuru temelinde nitelikli bir eğitime ve hayat uzunluğu öğrenme imkanlarına eşit kaidelerde erişimi sağlanarak akademik, toplumsal ve mesleksel marifetlerinin memleketler arası standartlara uygun bir formda geliştirilmesi, analitik düşünme, finansal okuryazarlık, iş birlikçi çalışma ve liderlik alanlarında yetkinlik sahibi olmalarının sağlanması, ulusal, manevi, ahlaki, insani ve toplumsal bedelleri içselleştirmiş, ilişkin olduğu aile ve topluma karşı sorumluluk sahibi olarak yetişmeleri hedefiyle temel eğitime 140,8 milyar lira ödenek ayrıldı.

Mesleki eğitimde günümüzün ve geleceğin gereksinimlerini karşılayacak biçimde fiziki altyapının güçlendirilmesi hedefiyle atölye ve laboratuvar donanımlarının yenilenmesi için 1500 Mesleksel ve Teknik Anadolu Lisesinin Teknik ve Laboratuvar Altyapısının Modernizasyonu projesi yatırım programına dahil edilmiş ve projeye 5 milyar lira ödenek tahsis edildi.

120 BİN HEKTAR ALAN SUYLA BULUŞACAK

Yatırım ödeneklerinden yüzde 11,4’lük hisse alan tarım bölümüne 2025 yılında yüzde 62,5 artışla toplam 164,1 milyar lira ödenek tahsis edildi.

Tarımsal sulama yatırımları kapsamında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’ne yüzde 87,5 artışla 95,7 milyar lira ödenek tahsis edilmiş olup bu ödenekle yaklaşık 120 bin hektar alanın sulamaya açılması ve 20 bin hektar alanda sulama sistemlerinin yenilenmesi planlanıyor.

Güneydoğu Anadolu Projesi Hareket Planı kapsamında Aşağı Fırat 2. Merhale Sulaması projesine 8,2 milyar lira, Silvan Sulaması 1. Merhale projesine 8 milyar lira ve Orta Ceyhan Menzelet Sulaması 2. Merhale projesine 2,4 milyar lira ödenek tahsis edildi.

Ayrıca taşkın müdafaa projelerine de 32,5 milyar lira ödenek ayrıldı

Arazi toplulaştırma projelerine tahsis edilen 5 milyar lira ödenekle yaklaşık 465 bin hektar alanın toplulaştırma tescil çalışmalarının tamamlanması planlanıyor.

Orman yangınlarıyla uğraş kapsamında ise Orman Genel Müdürlüğü hava taşıt filosuna 2025 yılında 4 küçük yangın tanker uçağı katılacak.

Yatırım ödeneklerinde yüzde 10,3 hisseye sahip olan madencilik bölümüne 2025 yılında yüzde 40,3 artışla 148,8 milyar lira, yüzde 7,6 hisseye sahip olan güç bölümüne ise yüzde 45,6 artışla 110,2 milyar lira ödenek ayrılmış olup kelam konusu kesimlerde proje bazında değerli gelişmelerin kaydedilmesi bekleniyor.

Karadeniz’deki 710 milyar metreküplük doğal gazın üretilmesine ve sahanın üretim kapasitesinin artırılmasına yönelik olarak yürütülen Sakarya Doğal Gaz Alanı Geliştirme Projesi’nde çalışmalara süratle devam edilmekte olup projeye 72,8 milyar lira ödenek tahsis edildi.

Enerjide dışa bağımlılığımızın azaltılması hedefiyle yürütülen öbür doğal gaz ve petrol arama ve üretim faaliyetleri için ise 67,9 milyar lira ödenek ayrıldı.

SAĞLIK YATIRIMLARINA 121 MİLYAR LİRA

Sağlık kesiminin 2025 yılı yatırımlarından aldığı hisse yüzde 9,6 olarak gerçekleşti.

Fiziki altyapıda, hizmete erişimde ve hizmet kalitesinde sağlanan ilerlemenin daha da geliştirilmesi ve bölgesel farklılıkların azaltılması emeliyle Sıhhat Bakanlığı’na yüzde 46,5 artışla tahsis edilen 121,1 milyar lira ile 2025 yılında 16.715 yatak ve 365 ünite hizmete alınacak.

2025 yılında merkezi idare bütçesi kapsamında 18 bin 450 yatak kapasiteli 16 kent hastanesinin imaline devam edilecek olup, bu hastanelerden 5 bin 450 yatak kapasiteli 5 hastane projesi tamamlanacak.

Yatırımcı ve girişimcilere daha fazla yatırım yeri oluşturmak, üretim ve istihdamı artırmak gayesiyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na imalat sanayii kesiminde yüzde 52,9 artışla 23,3 milyar lira ödenek tahsis edildi.

Bu kapsamda organize sanayi bölgesi projeleri için yüzde 101,5 artışla 10,8 milyar lira, küçük sanayi sitesi projeleri için ise yüzde 195,3 artışla 6,5 milyar lira ödenek sağlandı.

Ülkenin AR-GE ve yenilik kapasitesinin artırılmasına yönelik olarak TÜBİTAK TARAL üzere araştırma dayanak programları, üniversiteler ile kamu kurumlarında araştırma altyapısı projeleri ve Araştırma Üniversiteleri Takviye Programı kapsamında tahsis edilen yatırım bütçesinde yüzde 45 artış sağlanarak 31,7 milyar lira ödenek tahsis edildi.

Ayrıca yükseköğretimde kalitenin artırılması, fiziki imkanların geliştirilmesi, sıhhat altyapısının uygunlaştırılması ve araştırma altyapısının güçlendirilmesine yönelik olarak üniversitelere 2025 yılında yüzde 51 artışla 53,5 milyar lira yatırım ödeneği sağlandı.