Ticaret Bakanı Ömer Bolat açıkladı: Türkiye’nin Suriye’ye ihracatı yüzde 35,5 arttı

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Suriye’de başlayan iç savaşın göç, terör ve Türkiye’nin Orta Doğu’ya ve Körfez’e ticaret akışının kesilmesi üzere tesirlerinin olduğunu söyledi.

Geçen ay Suriye’de halk ihtilaliyle Esed rejiminin yıkıldığını hatırlatan Bolat, “Yeni idare Türkiye ile yakın işbirliği içinde. Yeni periyotta Türkiye ile Suriye ortasında iktisat, ticaret, yatırım ve tekrar imar çalışmalarında çok büyük ivme sağlanacak.” diye konuştu.

Bolat, Türkiye’nin hudut ötesi operasyonlarıyla Suriye’de önemli bir bölgenin özgürlüğüne kavuşturulduğunu aktararak, bunun sonucunda Esed rejiminin güney hudutlarında rastgele bir denetim ve kontrolünün kalmadığını bildirdi.

“BAZI GÜMRÜK VERGİLERİNDE ARTIŞ, KİMİLERİNDE İNDİRİM OLDU”

İç savaş devrinde Suriye’nin gereksinimleri nedeniyle besin, inşaat materyalleri ve öbür ögelerde önemli gümrük oranları olmadığını belirten Bolat, yeni idarenin idareyi ele aldıktan sonra kamu harcamaları için gelir toplamak niyetiyle 11 Ocak’ta 6 bin 302 gümrük tarifesinde değişikliğe gittiğini söyledi.

Bolat, bu çerçevede Suriye’nin, Türkiye, Ürdün, Lübnan ve Irak hudutlarındaki gümrük kapıları da dahil olmak üzere yeni ve ortak bir gümrük vergisi rejimine geçtiğini aktararak, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Bunun sonucunda Suriye’nin kuzeyine yapılan ihracatta kimi kalemlerde gümrük vergilerinde artış, kimilerinde indirim oldu. Artışlar olunca Suriye’deki yeni idarenin yalnızca Türkiye’den giden eserlere gümrük vergilerini çok büyük oranlarda artırdığı ve Arap ülkeleri için artırmadığı üzere maalesef yanlış, amaçlı, bilgi kirliliği yapan haberler olduğunu gözlemledik.”

Bu gelişmenin akabinde Suriyeli yetkililerle temasa geçtiklerini anlatan Bolat, yeni idarenin, bu kararı kamu harcamalarını karşılayabilmek için aldığını ve yalnızca Türkiye’ye yönelik bir uygulama olmadığını ilettiğini aktardı.

Bolat, Suriye’nin, Türkiye’ye takviyeleri için şükranlarını tabir ettiğini de bildirerek, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bizim kendilerine teklif ettiğimiz ögeleri da kabul ettiler. 2007’de imzalanan Türkiye-Suriye Özgür Ticaret Mutabakatı vardı. İç savaş çıkınca bu muahede iki tarafça da askıya alındı. Biz, ‘En geniş manada tekrar canlandıralım, bir ortaya gelelim ve eser bazında gerekli çalışmaları yapalım’ teklifinde bulunduk ve bu bahiste olumlu düşündüklerini söylediler. Yani bir mutabakatımız var. İkincisi, temel muhtaçlık eserlerinde gümrük vergisi artışlarının Suriye içinde de yüksek enflasyon doğuracağı ikazında bulunarak bunlarda indirime gitmelerinin yararlı olacağını, enflasyona pürüz olacağını tabir ettik. Bize bakan yardımcımız başkanlığındaki teknik takımın ziyaretinden bir gün sonra 269 eserde bunların ortasında süt, yumurta, un, demir çelik ile plastik eserler üzere inşaat dalında ve besin dalında muhtaçlık duydukları temel eserlerde çok önemli gümrük vergisi indirimleri yapmaya karar verdiklerini resmen bildirdiler.”

“İHRACATIMIZDA ARTIŞ GERÇEKLEŞTİ”

Türkiye’den Suriye’ye ihracat yapılamadığı ve tırların gümrük kapılarında kilometrelerce uzunluktaki kuyrukta beklediği tarafındaki tezlere da cevap veren Bolat, Türkiye’nin rejim yıkılmadan evvel geçen yıl Suriye’nin kuzeyine 2,2 milyar dolar ihracat, 450 milyon dolar ithalat yaptığını bildirdi.

Bolat, Suriyeli yetkililerin, “Türkiye’ye karşı asla tek taraflı ve zorlaştırıcı bir karar almamız düşünülemez, Şam’a kadar olan bütün coğrafyada Türk eserleri satılabilmektedir.” tabirlerini kullandığını söyledi.

Bu ülkeye yönelik yılın birinci ayındaki dış ticaret sayılarına da dikkati çeken Bolat, şu değerlendirmede bulundu:

“Ticaret sayısına baktığımızda 1-25 Ocak 2024’te yalnızca Suriye’nin kuzeyine 161 milyon dolar ihracatımız varken, bu yılın birinci 25 gününde ihracatımız yüzde 35,5 artışla 219 milyon dolara yükseldi. İhracat sayıları artışı göstermekte. ‘Suriye gümrük vergilerini artırdı, Türkiye’den mal almıyor’ üzere suçlamalar büsbütün arka niyetli, açgözlü, gayeli ve mesnetsiz. Bunların yanlışsız olmadığını bir defa daha duyurmuş oluyorum. Gümrük vergileriyle ilgili 11 Ocak kararları alındıktan sonra bu tarihle 25 Ocak ortasındaki 14 günde ihracatımız 130 milyon dolar oldu. Bu sayı 2024 yılının tıpkı devrinde yalnızca 98 milyon dolardı. Suriye gümrüğü tek bir rejim haline geldikten sonra bile ihracatımızda yüzde 33 artış gerçekleşti.”

İHRACAT SAYILARINI ARAÇ SAYISI DA DOĞRULADI

Bolat, araç sayısının da bu gelişmeyi doğruladığını, Hatay’daki Cilvegözü, Zeytindalı ve Yayladağı gümrük kapılarından 15-20 Ocak’ta 532 aracın Suriye’ye geçtiğini söyledi. Bu yılın birinci 5 gününde 527 aracın Suriye’ye gittiğine dikkati çeken Bolat, “Yani 11 Ocak’tan evvelki araç sayısından daha fazla tırımız Suriye’ye ihracat taşıması yapmıştır. Öncüpınar, Çobanbey, Karkamış, Akçakale, Ceylanpınar kapılarına baktığımızda da 1-5 Ocak’ta günde 344 tırımız ihracat taşıması yaparken, 15-20 Ocak’ta 484 aracımız nakliyecilik yapıyor. ‘Suriye Türkiye’den ithalatı durdurdu, yüksek gümrük vergileri uyguladı’ üzere ithamların gerçek olmadığını hem artan ihracatımız hem de artan ihracat tır taşımalarımız yalanlamaktadır.” sözünü kullandı.

Suriyeli yetkililerin, ülkedeki tekrar imar faaliyetlerinde Türk inşaatçılarının deneyimlerinden yararlanmak istediklerini lisana getirdiklerini anlatan Bolat, şunları kaydetti:

“Güya 11 Ocak’taki bu kararlardan sonra Habur kapımızdan tırların gittiği, oradan YPG, PYD terör örgütünün denetim ettiği bölgelere mal taşındığı tezi da mutlaka gerçek değil, yanlıştır. Kuzey Irak’ta çok yüksek gümrük vergileri var. Yani Türk ihracat yükü Kuzey Irak’ta gümrük vergilerini yüksek oranda ödeyecek sonra Suriye tarafına geçmek için bir kere daha ödemek zorunda kalacak. Bu, makul olmayan, çok da değerli bir ihracat taşıması olur ki biz gerek fiziki denetimle, gerekse güvenlik denetimleriyle, gerekse de sayılar prestijiyle bu tezin da palavra, yanlış olduğunu ortaya çıkardık. Bunun da kamuoyumuzca bilinmesini istek ediyoruz.”