Michel Butor’un Değişim romanında iç konuşmalar ve bilinç tekniği akışı

Stendhal, Kırmızı ve Siyah yapıtında, romanın uzun bir yol boyunca gezdirilen ayna olduğundan kelam eder. Butor’un Değişim romanı da, Léon Delmont’un iç konuşmalarını ve şuur akışını yansıtan ayna pozisyonundadır.

Anlatıcı, okuyucuyu da romana dahil etmek için, klasik romandan farklı olarak, ikinci çoğul şahısla kendini tabir eder. Eser, her biri kendi içinde üçe ayrılan, üç temel kısımdan oluşur. Tren vagonunda başlayıp biten kurgunun müddeti yaklaşık yirmi iki saatten oluşur.

Yeni Roman’ın önde gelen yapıtları ortasında olan Değişim1957’de Reaudot Ödülü’nü aldı. Michel Butor’un bu şahane yapıtı, ‘nun Fransızca aslından çevirisiyle yayınlandı.

Orta yaşlı bir adam olan Léon Delmont, Roma’daki sevgilisi Cécile’e sürpriz yapmak ve ona karısından ayrılmaya karar verdiğini söylemek üzere Paris’ten trene biner. Ne var ki tren seyahati boyunca yakasını bırakmayan anılar, ansızın beliriveren hayaller, tereddütler ve iç hesaplaşmaların girdabında, Léon Delmont sonunda makas değiştirecek, beklenmedik bir karar alacaktır.

ÖDÜL ALAN ROMAN

Ana kahramanının fizikî seyahati kadar ruhsal seyahatini da mevzu edinen Değişim, sıradışı anlatım tekniği ve ikinci şahıs kipinde ilerleyen kıssasıyla, Fransa’da 1950’lere damgasını vuran Yeni Roman akımının önde gelen yapıtları ortasında yer alıyor. Michel Butor’un 1957’de Renaudot Mükafatı alan bu romanını, sürrealist muharrir Michel Leiris’in incelemesiyle birlikte sunuluyor.

Sayfa: 320

BÜYÜYEN MESAFELER

Soluk soluğa size el sallayan Cécile’i seyredeceksiniz, tren istasyondan ayrılırken büyüyen arayla gittikçe ufalacak, sonra rahatsız gece seyahati için yerinize oturacaksınız, bu kere kitap da okuyamayacaksınız zira aklınız fikriniz Cécile’de olacak, hatta o kadar ki, kompartımanınızdaki öbür yolcular ve Roma Tuscolana, Roma Ostiense, Roma Trastevere banliyö istasyonlarındaki peronlarda tren bekleyen herkes size onun gözleriyle bakıp, onun dudaklarıyla gülümseyecek.

MİCHEL BUTOR’A DAİR…

Michel Butor 14 Eylül 1926’da doğdu. Fransız roman ve deneme müellifi olan usta isim, Sorbonne’da ideoloji eğitimini tamamladı, Gaston Bachelard’ın öğrencisi oldu.

Selanik, Manchester ve Cenevre’de dersler verdi. Vincennes’de, 1970 yılında profesör oldu. Fransa’ da, 1950’li yıllarda ortaya çıkan Yeni Roman’ın önde gelen temsilcilerinden olmasına rağmen, bu akımın öbür müelliflerinden, aşırılıklardan kaçınmasıyla ayrılır.

İlk deneysel romanı olan Passage de Milan’ı (1954), Manchester’da geçirdiği günleri bahis alan L’emploi du temps romanı izledi. Muharrir 26 Ağustos 214’te hayatını kaybetti.