Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, gazetecilere yaptığı açıklamalarda en düşük emekli maaşına artırım yapılması ile ilgili bir çalışmanın olacağını ve bunun için Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantısının beklenmeden ilgili bakanların bir ortaya gelerek bir düzenleme gerçekleşebileceğini belirtti.

Yılmaz, lakin alınacak kararın uygulanabilmesi için bir kanun çıkartılması gerektiğini de hatırlattı ve bunun da ocak ayı içerisinde tamamlanmasını umduklarını lisana getirerek şu bilgileri verdi:

ASGARİ ÜCRET

Asgari fiyatla ilgili şunları söyleyebilirim: Öncelikle bizim toplam istihdamımız sunumda da aktardım Ekim ayı itibariyle 32 milyon 970’ti. Bazen taban fiyatlı çalışan sayısına ait oranlar da tartışılıyor, bizim elimizde kayıtlı olan SGK’lı çalışanlar var, orada kayıtlı çalışanların yüzde 42’si taban fiyatlı görünüyor o da 6.7 milyon kişi yapıyor. Yani şu anda kayıtlı taban fiyatlı 6.7 milyon, toplam istihdamımız ise 32 milyon 970 bin. Toplam istihdam içinde Devlette çalışan var, SGK’lı ve SGK dışı çalışanlar var vs. doğal hepsini topladığınızda 32 milyon 970 bin şahsa ulaşıyorsunuz. Burada natürel kayıtlı çalışanlarda da şöyle bir durum var onu da izah etmemiz lazım: Kayıt dışılık dediğimiz şey ikiye ayrılıyor. Bir, büsbütün kayıt dışı çalışma sıkıntısı var, bir de eksik kayıtlılık dediğimiz şey var, yani kayıtlı aslında fakat bir kısmı kayıtlı, bir kısmı kayıtsız diyelim. Dünyada da bu durum bu türlü, bizde de bu türlü.

ASGARİ FİYATLI 6,7 MİLYON KİŞİ GÖRÜNÜYOR ANCAK HEPSİ AKTİF DEĞİL

Asgari fiyat sorununda biraz bu sorunun da olduğunu biliyorum, yani taban fiyatlı 6.7 milyon gözüküyor, fakat muhtemelen bundan daha düşük gerçek manada, zira minimum fiyat üzerinden prim ödeniyor malum, işte birtakım yükümlülükler getiriyor. O yüzden taban fiyatla gösterip, öbür formlarda fiyat veren işletmeler olduğunu da biliyoruz, buna da eksik kayıtlılık diyoruz. Biz olağan kayıt dışılıkla da, eksik kayıtlılıkla da uğraş ediyoruz. Fakat bu faktörleri dikkate almadan yapılacak bir yorumun çok da gerçekçi olmayacağını bilmemiz lazım.

“BU BİR TABAN ÜCRET”

Asgari fiyatla ilgili söyleyeceğim ikinci konu şu: Altını daima çiziyoruz bu bir taban fiyat, bunun üstü bir limit kelam konusu değil yahut ülkü fiyat yahut olması gereken fiyat formunda bir hadise değil. Bundan aşağı olmaz dediğimiz bir fiyat hasebiyle, birçok metropolde, aşikâr dallarda, aşikâr büyüklerdeki firmalarda esasen fiili fiyatların daha yüksek olduğunu hepimiz biliyoruz. Burada asıl sorun taban fiyatta daha az gelişmiş bölgeler, küçük ölçekli işletmeler ve emek ağır bölümler. Bunlar asıl bunun baskısını daha fazla hissediyorlar. Ancak biz her vakit söylüyoruz, burada verimlilik çok kıymetli. Verimlilik arttıkça ülkenin toplam faktör verimliliği, işletmelerin de işletme bazında verimliliği arttıkça aslında daha yüksek fiyatın de yeri oluşmuş oluyor. Hasebiyle, kıymetli olan bu verimliliği artırmak, daha sağlam bir yerde, kalıcı bir yerde bu gelişmeleri sağlamak. Biz bütün imkanlarımızla bu tarafta çaba ettik.

ASGARİ FİYATTAKİ ARTIŞLAR

Bakın kimi sayılar söyleyeyim, 2023 yılında enflasyon oranı yüzde 64,8, taban fiyata yaptığımız artış yüzde 107.3, yani bugün yaptığımız artışlar geçmişteki bu yüksek oranların üzerine yaptığımız artışlar bunu da dikkate almamızda yarar var.

2024 yılında bugün muhakkak oldu yüzde yıllık enflasyon 44,4. Minimum fiyat 49,1 arttırılmış, yani son 2 yılda yapılan artışlar hayli değerli artışlar. O yıldaki enflasyonun üstünde artışlar. Bu yıl da yeniden yaptığımız artışın bu yıl gerçekleşecek enflasyonun üstünde kalacağını bekliyoruz.

“EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI UYGULAMASI 2019’DA GETİRİLDİ”

Cevdet Yılmaz, “Bunların arttırılması kelam konusu olabilir mi?” sorusuna şu cevabı verdi:

Yani burada kural bazlı bir şey var biliyorsunuz zati, burada asıl kural bazlı olmayan en düşük emekli aylığı. En düşük emekli aylığı, geçmişte bu türlü bir şey yoktu bizim sistemimizde, gün sayısından, primin düşüklüğünden ötürü çok düşük alan emeklilerimiz olduğu için bu düzenlemeyi 2019’da yaptık.

Pandemiden evvel düzenleme yaptık, pandemide de artırdık bunu, 2019’da bir düzenleme yapıldı, ve birinci kere orada en düşük emekli aylığı diye bir tanım getirildi, ondan evvel o denli bir şey yoktu, yani ne kadar prim ödediyseniz düşükse çok düşük alma durumu da vardı, en azından taban bir şey verelim dendi. Bunun yanı sıra ikramiye konusu getirildi biliyorsunuz.

“EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI 12 BİN 500 TL”

Bugün geldiğimiz noktada 12 bin 500 liraya çıkmış durumda kök fiyatları daha düşük olan epeyce kıymetli sayıda emeklimiz bundan istifade ediyor, kök fiyatından daha yüksek bir emekli fiyatı almış oluyor, yani primiyle irtibatlı kök fiyatından daha yüksek bir emekli maaşı almış oluyor. Bunu kanunla fakat değiştirebiliyorsunuz, bu olağan sistemden gelen bir şey olmadığı için, kanunla gelen bir yapı olduğu için lakin kanunla düzenlenerek yeniden sağlanabilir. Bu bahiste bir çalışma yapacağız, yani burada başka fiyatlar artarken asgariyi olduğu üzere tutmanın gerçek olmadığını düşünüyoruz, bir çalışma yapacağız ve bir yasal düzenleme muhtemelen gündeme gelecek. Tabi hükümetimiz bunu son karara Cumhurbaşkanımız tamamladıktan sonra kümemizle kanun çalışmasını gündeme taşıyacağız. Ocak ayı içinde bu gerçekleşecektir diye düşünüyorum.

MAAŞI YÜKSELTMEK İÇİN…

En düşük emekli aylığının EKK toplantısı ile belirlenmesi sorusu üzerine de yılmaz şu cevabı verdi:

EKK dediğimiz şu: Az evvel anlatırken biraz izah etmeye çalıştım, bir bizim … daha formal diyelim EKK toplantılarımız var. Bir de mevzu bazlı ilgili bakanlarımızla bir ortaya gelip tekrar EKK bakanlarıyla yaptığımız çalışmalar var. Bu bahiste geniş manasıyla EKK toplantısı gerekmiyor, temel burada tartışacağımız Çalışma Bakanlığımız ve Maliye Bakanlığımız üzere direkt ilgili bakanlıklarımız. Onlarla elbette bir ortaya gelip bu bahisleri ayrıntılı değerlendirip sonra Hükümetimize, Sayın Cumhurbaşkanımıza bu konular arz edilir diye söz etmek isterim.