Hayatı boyunca gezdiği birçok Avrupa ülkesinde tecrübeler elde eden ve varlıklı fikir dünyasını kalemiyle buluşturan unutulmaz muharrir, vefatından bir asır geçmiş olmasına karşın bugün bile dünyanın her yerinde ilgi uyandırmaya devam ediyor.

Avrupa seyahatlerinde tanıştığı entelektüel insanların da tesiriyle yapıtlarında derin bir birikim sunan Rilke, ekseriyetle aşk, mevt, varoluşsal yalnızlık, İlah ve tabiat üzere temaları işliyor.

ESERLERİNİ AĞIR İMGELERLE ZENGİNLEŞTİRDİ

Yalnızca edebiyat değil; ideoloji ve psikoloji üzere alanlarda da büyük tesir bırakan Rainer Maria Rilke, yapıtlarında ağır imgelerle dolu bir lisan kullanmıştır.

Şiirlerindeki gizemli ve derin atmosferle okurlarını büyüleyen şair, sırf geniş kitleleri kapsayan okurlarına değil tarihe geçmiş fikir beşerlerine da ışık tutmuştur.

Doğduğu ve beslendiği coğrafyanın sonlarını aşarak edebiyat dünyasında kendine has bir yer edinmeyi başaran Rilke, 1926’da hayatını kaybetmesine karşın 20. yüzyıl edebiyatında olduğu üzere günümüzde de tesirini sürdüren bir ilham kaynağıdır.

Ünlü şairin kitaplarından birkaç örnek sunuyoruz;

BÜTÜN ÖYKÜLERİ

Sayfa: 632

Kendisini yedidüvel gezgini olarak niteleyen Rainer Maria Rilke’nin, Sevgili İlah Hakkında Hikayeler ve terekesinden çıkanlar da dahil olmak üzere tüm hikayelerini tek bir ciltte sunan bu kitap, yirminci yüzyılın en derinlikli müelliflerinden birinin edebi dehasını gözler önüne seriyor. Rilke’nin şairane lisanıyla ördüğü bu metinlerde, insan ruhunun en gizemli köşeleri, varoluş sancıları, aşk, mevt ve yalnızlık üzere kozmik temalar özgün bir lisanla ele alınıyor.

Etkileyici üslubu, şaşırtan öngörüleri, sürüden sapan kahramanlarıyla Rilke, gündelik hayatın sıradan görünen anlarında bile insan ruhunun karmaşıklığına dair incelikli tespitlerde bulunuyor.

Rilke’nin derin sezgi ve müşahede gücünü yansıtan bu eser, onun güçlü algısına, yaşama bakışına ve vaktinin ötesindeki niyetlerine yakından tanıklık etme imkânı verirken okuru da kendi varoluşsal sorularıyla yüzleşmeye davet ediyor.

HİÇ UĞRUNA BİR NEFES

Sayfa: 384

Daha birinci şiirlerinden birinde kendisini yedidüvel gezgini olarak niteleyen Rainer Maria Rilke, her çeşit bağlılığı reddeden mizacı uyarınca genç yaşında Paris’e yerleşerek Rodin’in özel sekreterliğini yapmaya başladı. Birinci şiirleriyle ortasına kalın bir çizgi çizen Yeni Şiirler ve Malte Laurids Brigge’nin Notları isimli kitaplarını on iki yıllık bu Paris ikameti sırasında yarattı.

Varlığın özünü seyir halinde oluşta bulan Rilke, hayatı boyunca İsviçre, İtalya, İspanya, Kuzey Afrika, Mısır vd. pek çok yeri dolaştıktan sonra I. Dünya Savaşı patlak verdiğinde Fransa’dan ayrılıp Münih’e döndü; 1919’da ise ömrünün son yıllarını geçireceği İsviçre’ye giderek vizyoner bakışını taçlandıran son iki yapıtı Duino Ağıtları ile Orpheus’a Soneler’i tamamladı.

Şair, 29 Aralık 1926’da lösemi yüzünden hayata veda ettiğinde, Avrupa entelektüel çevrelerince çok düzgün bilinmesine rağmen genel okuyucu kitlesi tarafından neredeyse hiç tanınmıyordu. Bugünse, vefatının üzerinden yüz yıl geçmiş olan bu büyük sanatçıyı layıkıyla tanımadan çağdaş edebiyatı anlamanın mümkün olmadığı kozmik bir kural sayılmakta.

DUİNO AĞITLARI

Sayfa: 152

1912 kışında Adriyatik Denizi yakınlarındaki Duino Şatosu’nda konuk olan Rilke, bir sabah, denize inen sarp kayalıklar boyunca dar bir patikayla kalenin eteklerine bağlanan burçlara tırmanırken birden durdu; şiddetli rüzgârın soluğundan türeyen bir ses, âdeta bir melek ona sesleniyordu: “Kim duyardı haykırsaydım, beni melekler / makamından? Hatta içlerinden biri tutup birdenbire / alıverseydi beni kalbine, tükenip giderdim onun o / harikulade Özgüvarlığında ben.” Derhal daima yanında taşıdığı not defterini çıkardı ve güya dikte ediliyormuşçasına gelen bu dizeleri kaydetti. 1915’in sonlarına yanlışsız Duino Ağıtları’nın üçü bitmişti; lakin I. Dünya Savaşı’nın doğurduğu ruhsal çalkantı, Rilke’nin Ağıtlar’la olan mesaisini kesintiye uğrattı. Ömrünün son yıllarını İsviçre’nin Valais Kantonu’nda geçiren şairin burada, Muzot Şatosu’ndaki çileli inzivası, Şubat 1922’de Duino Ağıtları ve Orpheus’a Soneler’in tamamlanmasıyla taçlandı.