2 bin 800 yıllık Hitit orakları, Osmanlı orakları İle yan yana
Hititler’in başşehri Hattuşa’daki arkeolojik hafriyatlarda ortaya çıkarılan 2 bin 800 yıllık bir orak, Osmanlı devrine ilişkin 20. yüzyıl orakıyla birlikte Boğazköy Müzesi’nde açılan “Hapalki: Demir” standında sergileniyor. Farklı çağlara ilişkin bu iki orağın biçimsel benzerliği dikkat çekiyor.
ANADOLU’DA DEMİRİN 3 BİN 500 YILLIK SERÜVENİ
Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle Alman Arkeoloji Enstitüsü tarafından Hattuşa Ören Yeri’nde yürütülen hafriyatlarda, Demir Çağı’na ilişkin bir mahallede demir orak bulundu. Nişantepe mevkiinde ortaya çıkarılan eser, Anadolu’da demirin yaklaşık 3 bin 500 yıllık serüvenini bahis alan stantta ziyaretçilerle buluşturuldu. Osmanlı devrine ilişkin orakla birlikte sergilenen bu eser, orağın binlerce yılda formunu koruduğunu gösteriyor.
“BİRİ 20. YÜZYILDAN, OBURU DEMİR ÇAĞI’NDAN”
Kazı Lideri Prof. Dr. Andreas Schachner, bir tarım aleti olan orağın yapısal olarak değişmediğini göstermek gayesiyle her iki orağın sergilendiğini belirtti. Schachner, “Bu iki orak tipolojik olarak birbirine çok yakın. İkisi de demirden yapılmış; biri 20. yüzyıla, başkası ise Demir Çağı’na ait” dedi.
Demir Çağı katmanından çıkarılan orağın, kullanım maksadına uygun olarak tasarlandığını vurgulayan Schachner, şunları söyledi:
Bu durum gösteriyor ki, kullanım değişmediğinde form da değişmiyor. Kültürler ve dinler değişiyor fakat bu cins nesneler biçimini koruyabiliyor. Hatta daha eski periyotlarda, Hitit katmanlarında bronzdan yapılmış emsal oraklar bulduk. Milattan evvel 2. yüzyıldan günümüze kadar biçim neredeyse hiç değişmedi.
“İNSANLAR, İŞLEYEN BU FORMU DEĞİŞTİRMEDİ”
Schachner, orağın fonksiyonuna uygun tasarlandığı için insanların formu değiştirmediğini söz etti:
İşleyen bir formu niçin değiştirirsin? Bu durumu birçok nesne ve yapıtta görebiliyoruz. Bu yapıtımız milattan evvel 8. yüzyıla ilişkin ve Nişantepe’deki Demir Çağı yerleşim alanında bulundu. Bölgede çok sayıda benzeri tarım aleti de gün yüzüne çıkarıldı.
