Amerika Birleşik Devletleri’nde büyük kriz…
ABD siyasi sistemine has olan “hükümetin kapanması”, 1 Ekim 2025 sabahı piyasaları alt üst etti.
Milyonların merak ettiği “ABD’de hükümet neden kapandı”, “Ne vakit açılacak” üzere sorular gündemin birinci unsurları oldu.
Döviz ve altını da etkileyen bu kararın sebepleri ise açıklandı.
Peki; ABD hükümeti neden kapandı? Açılacak mı? Ne vakit açılacak? İşte, gelişmeler…
ABD’DE HÜKÜMETİN KAPANMASI
ABD’de hükümetin kapanması uygulaması, 1980’lerde yürürlüğe giren “Antideficiency Act” maddesiyle netleşti.
ABD’de 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren mali yıla ilişkin bütçenin Kongre tarafından vaktinde onaylanmadığı durumlarda, hükümetin süreksiz bütçeleri kullanması gerekiyor.
Geçici bütçenin de onaylanmadığı devirlerde harcama yetkisini kaybeden hükümet, hayati hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerini askıya almak zorunda kalıyor.
Bu süreçte, hayati olmayan hizmetlerde misyonlu kamu çalışanı mecburî müsaadeye çıkarılırken, ordu, istihbarat ve kamu hastaneleri üzere kritik kurumlarda çalışanlar ise maaşlarını yeni bütçe kabul edilene dek alamıyor.
İlk büyük kapanma 1981 yılında Ronald Reagan devrinde başladı.
Ancak daha çok tanınan büyük çaplı kapanmalar 1995-1996 (Bill Clinton döneminde) ve 2013 (Barack Obama döneminde) yaşandı.
ABD HÜKÜMETİ NEDEN KAPANDI 2025
ABD Kongresi’nde yaşanan bütçe uyuşmazlığı ülkede siyasi krize neden oldu.
Temsilciler Meclisi’nin hükümete 21 Kasım’a kadar finansman sağlanmasını öngören bir süreksiz bütçe tasarısını 19 Eylül’de onaylamasına karşın, Senato’daki Demokratlar ve Cumhuriyetçiler bu mevzuda muahedeye varamadı.
Senato’nun mali yılın sonu olan 30 Eylül’e dek süreksiz bütçeyi onaylamaması nedeniyle, hükümet yeni mali yılın başlangıcı olan 1 Ekim itibariyle harcama yetkisini kaybetti. Böylelikle ABD hükümeti 2018’den bu yana birinci defa kapanmış oldu.
TRUMP: SUÇLUSU DEMOKRATLAR
ABD Başkanı Donald Trump, ise Demokratların yasadışı göçmenlere fiyatsız sıhhat hizmeti sunulmasını istediğini öne sürerek yaşanan krizden Demokratları sorumlu tutmuştu.
Demokratların hükümetin kapanmasını istediğini savunan Trump, kapanma ihtimali ile ilgili bir soru üzerine, “Hiçbir şey kaçınılmaz değil. Lakin muhtemelen o denli olacağını söyleyebilirim. Zira yasa dışı göçmenlere sıhhat hizmeti sunmak istiyorlar ve bu da ülkemizdeki başka insanların sıhhat hizmetlerini mahvedecek. Ben ‘Bunu yapamayız’ dediğimde biraz dahi taviz verdiklerini görmedim” sözlerini kullanmıştı. Trump, ayrıyeten hükümetin kapanması durumunda birçok kamu çalışanının işten çıkarabileceklerini belirterek, “Biz hükümetin kapanmasını istemiyoruz. Zira şimdiye kadarki en olağanüstü periyodu yaşıyoruz” demişti.