ABD’nin Alaska eyaletinde F-35 savaş uçağı düştü
ABD’yi sarsan olay…
Alaska eyaletinde bir F-35 savaş uçağı düştü.
OLAY ASKERİ ÜSSÜN PİSTİNDE YAŞANDI
Alaska’daki Eielson Hava Kuvvetleri Üssü’nden bir yetkili, yaptığı açıklamada olayın askeri üssün pistinde meydana geldiğini aktardı.
SORUŞTURMA BAŞLATILDI
Yetkili, düşen F-35 savaş uçağının kıymetli derecede hasar aldığını ve olayın soruşturulduğunu aktardı.
PİLOTUN DURUMU İYİ
ABD Hava Kuvvetleri’nden yapılan açıklamada, olayın akabinde pilotun inançta olduğu ve kendisinin tetkik emeliyle ordu hastanesine nakledildiği bilgisi paylaşıldı.
Bu olay, Eielson Hava Kuvvetleri Üssü’nün 2020 yılında F-35 savaş uçaklarını konuşlandırmaya başlamasından sonra yaşanan birinci kaza olarak kayıtlara geçti.
GÖRÜNTÜLER KAMERADA
Sosyal medyada paylaşılan imajlarda, F-35 savaş uçağının havadan süzülerek süratle yere çakıldığı ve infilak ettiği görülüyor.
MALİYETİ 80 MİLYON DOLAR
354. Avcı Filosu Kumandanı Albay Paul Townsend, “ABD Hava Kuvvetleri’nin, bu çeşit olayların tekrar yaşanma mümkünlüğünü en aza indirmek hedefiyle kapsamlı bir soruşturma yürüteceğinden emin olabilirsiniz.” dedi.
Air & Space Forces Mecmuası’na nazaran F-35 savaş uçağının maliyetinin yaklaşık 80 milyon dolar olması bekleniyor.
SON 7 YILDA 11 KAZA
ABD tarafından üretilen F-35 uçakları son vakitlerde yaşanan kazalarla gündemde.
Özellikle son 7 yılda dünya genelinde 11 F-35 savaş uçağı düştü.
ABD’li Lockheed Martin firması tarafından üretilen savaş uçağının geliştirilmesine 1995’te Müşterek Taarruz Uçağı programı kapsamında başlandı ve 26 yıl sonra tam kapasite üretime geçildi.
F-35B savaş uçağı, 2016’da South Carolina eyaletinde bulunan Beaufort kentindeki Deniz Piyadeleri tesisinde teknik arıza nedeniyle alev alırken birinci kayıtlara geçen F-35 kazası, 2018’de yeniden South Carolina kıyılarında meydana geldi.
28 EYLÜL 2018
ABD ordusuna ilişkin F-35B savaş uçağı, eğitim uçuşu sırasında düştü.
South Carolina kıyılarında meydana gelen kazada, pilot fırlatma sistemiyle inançlı biçimde uçaktan çıkmayı başardı.
Kazanın, uçuş sırasında motor yakıt tüpünün patlamasına neden olan üretim kusurundan kaynaklandığı belirlendi.
9 NİSAN 2019
Japon hava kuvvetlerine ilişkin F-35A savaş uçağı, Japonya’nın kuzeyinde Pasifik Okyanusu’na düştü.
Uçak, dört F-35A savaş uçağının katıldığı eğitim tatbikatı sırasında kayboldu.
Pilot kazada hayatını kaybetti, cesedine ise aylar sonra ulaşıldı.
19 MAYIS 2020
ABD Hava Kuvvetlerine ilişkin F-35, Florida eyaletindeki Eglin Hava Kuvvetleri Üssü’ne mecburî iniş yaptı.
Pırlatma sistemiyle inançlı biçimde uçaktan çıkan pilot hafif yaralandı.
Uçak devrildi, alev aldı ve kullanılamaz hale geldi. Yapılan soruşturma sonucunda kazanın sebebinin iniş sırasında denetimsiz sürat yapılması ve uçağın uçuş denetimindeki sorun olduğu tespit edildi.
29 EYLÜL 2020
ABD Deniz Piyadelerine ilişkin F-35 savaş uçağı, havadan havaya yakıt ikmali sırasında tankerle temas etti.
Pilot başarılı bir halde fırlatılırken, düşen uçak kullanılamaz hale geldi.
Tanker ise ABD’nin Kaliforniya eyaletinde yer alan Thermal bölgesi yakınlarındaki havuç tarlasına indi.
17 KASIM 2021
İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine ilişkin F-35B uçağı, HMS Queen Elizabeth uçak gemisinden kalkış sırasında Akdeniz’e düştü.
Pilotun kendini inançlı halde fırlattığı ve daha sonra da kurtarıldığı kazada denize düşen savaş uçağı çıkarıldı.
4 OCAK 2022
Güney Kore Hava Kuvvetlerine ilişkin F-35A, South Chungcheong eyaletindeki hava üssüne acil iniş yaptı.
Acil inişin nedeni aviyonik teknolojilerle ilgili olduğu düşünülen iniş grubu arızası olarak kayıtlara geçti.
Söz konusu F-35A, Seosan Hava Üssü’ne inişi sırasında kartala çarptı.
Ağır hasar alan uçak, onarılamaz olarak değerlendirildi ve envanterden kaldırıldı.
24 OCAK 2022
F-35 savaş uçağı ihtilaflı Güney Çin Denizi’ndeki USS Carl Vinson uçak gemisine iniş yaparken kaza yaptı.
Pilot fırlatma sistemiyle inançlı biçimde uçaktan çıkmayı başardı fakat uçak, geminin güvertesinin kenarına çarptı, güverte boyunca kaydı ve akabinde denize düştü.
Dönemin ABD 7. Filo Kumandanı Koramiral Karl Thomas’ın “pilot yanılgısı sonucu” olduğunu söylediği kazada 7 denizci yaralandı.
19 EKİM 2022
F-35 savaş uçağı ABD’nin Utah eyaletindeki Hill Hava Kuvvetleri Üssü’ne iniş için son yaklaşma hareketi sırasında düştü.
Pilot, kendini fırlatarak kazayı hafif sıyrıklarla atlatırken, uçak kullanılamaz hale geldi.
Soruşturmaların akabinde pilotun, hava data sistemindeki kusurlar nedeniyle uçağın inişten çabucak evvel denetimini kaybettiği ve yine denetimi sağlama bahtı olmadığı belirlendi.
17 EYLÜL 2023
ABD Deniz Piyadelerine ilişkin F-35 savaş uçağı ABD’nin South Carolina eyaletinde düştü.
Kaza, Kuzey Charleston kentindeki Beaufort Deniz Hava İstasyonu’nda meydana geldi.
Pilot, F-35’i otopilot moduna geçirdikten sonra uçaktan fırlamayı başardı ve hayatta kaldı.
29 MAYIS 2024
Lockheed Martin üretimi F-35 savaş uçağı, New Mexico eyaletinin Albuquerque kentindeki Milletlerarası Sunport Havalimanı’na yakın bir yerde düştü.
Savaş uçağı, havaalanı yakınlarındaki 21 numaralı pistten kalktıktan sonra düştü ve pilot uçak düşmeden inançlı formda fırlatıldı. Pilot daha sonra önemli yaralanmalar nedeniyle hastaneye kaldırıldı ve durumunun stabil olduğu bildirildi.
Bu olay, F-35’lerin güvenliğine ait tasaları tekrar gündeme getirdi.
GÜVENİLİRLİK VE BAKIM SORUNLARI
ABD Operasyonel Test ve Değerlendirme Müdürlüğü tarafından yayınlanan yıllık rapora nazaran, F-35 Lockheed Martin savaş uçakları 2023’te güvenilirlik, bakım ve kullanılabilirlik bahislerinde birtakım zorluklarla karşılaştı ve hedeflenen yüzde 65’lik vazifeye hazır olma oranının altında kalarak yalnızca yüzde 51 performans gösterdi.
Ocak ayı sonunda yayınlanan raporda, F-35’in Operasyonel İhtiyaçlar Dokümanı’nda belirtilen güvenilirlik ve idame edilebilirlik kriterlerinin altında kalmaya devam ettiği belirtildi.
Benzer halde, nisanda yayınlanan ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi raporuna nazaran, “F-35 filosunu ayakta tutmanın maliyeti artmaya devam ediyor, (maliyet) 2018‘de 1,1 trilyon dolardan 2023’te 1,58 trilyon dolara (yükseldi).” tabiri yer aldı.
Raporda, ABD Savunma Bakanlığının “kısmen uçağın güvenilirlik sıkıntıları nedeniyle F-35’i başlangıçta iddia edilenden daha az uçurmayı planladığı” belirtilirken “F-35’in misyonunu yerine getirme kabiliyeti de son 5 yılda düşüş eğilimine girmiştir.” değerlendirmesine yer verildi.
