Ankara Üniversitesi bünyesinde 2011’de faaliyete başlayan HAYAT, uyguladığı projeler ve programlarla ülkede yaşlı refahının güzelleşmesine, etkin yaşlanmaya ve jenerasyonlar ortası dayanışmanın desteklenmesine katkıda bulunuyor.
Yaşlıların toplumsal, ruhsal, sıhhat, eğitim ve ekonomik şartlarını ortaya koyan araştırmalar ve yayınlar hazırlayan merkez, bu mevzuda atılacak adımlara ait rehberlik misyonu üstleniyor.
Prof. Dr. Emine Özmete, yaşlıların dijitalleşen dünyaya adaptasyon süreçlerine dair yürüttükleri çalışmaları anlattı.
“50 YAŞ ARTI HAYAT OKULU”
Derslerde İngilizceden yapay zekaya, sağlıktan toplumsal hayata iştirake kadar geniş müfredat uyguladıklarını anlatan Özmete, toplumsal ekosistem oluşturmayı hedeflediklerini lisana getirdi.
“BİR YAPAY ZEKA KÜMESİ OLUŞTURDUK”
Emine Özmete, 3. Yaş Üniversitesi: 50+ Hayat Okulu’nda dijitalleşme, dijital bağımlılık ve yapay zekayla ilgili derslerin de bulunduğunu belirterek, şu tabirleri kullandı:
Özellikle bir yapay zeka çalışma kümesi oluşturduk. Yapay zekanın nasıl kullanılacağını anlattık.
Yaşlılarımızın, yapay zekayı daha çok sohbet etmek hedefiyle kullandıklarını, seyahat etmek istedikleri ülkeler ve sıhhatle ilgili hususlarda araştırmalar yaptıklarını gördük.
Hatta bir arkadaş yerine koyarak sohbet etmek istediklerini, tabir yerindeyse ‘psikolog’ olarak tanımladıklarını belirledik.
“YAŞLILARIMIZIN İNTERNET ORTAMINDA DOLANDIRILMA İHTİMALİ VAR”
Pandemiyle 65 yaş kümesinde internet kullanımının süratle arttığına dikkati çeken Özmete, “2019’da her 5 yaşlıdan 1’i internet kullanıyorken bu, 2024’te yaklaşık yüzde 47’ye yükseldi. Erkeklerde internet kullanımı yüzde 55, bayanlarda yüzde 39 oranında.” diye konuştu.
Özmete, “Yaşlıların, son yıllarda toplumsal medya kullanımında bildiri paylaşılan ortamlardan çok içerik üretilen mecraları tercih etmeye başladıklarını görüyoruz. Bu nedenle toplumsal hayata iştirak yerine ekran karşısında vakit geçirme risklerinin önüne geçmemiz gerekiyor.
Yaşlılarımızın ayrıyeten internet ortamında dolandırıcılığa maruz kalma riskleri var. Bu nedenle bilgiyi gerçek kullanma, dijital okuryazarlık hünerlerinin geliştirilmesi temel gayelerimizden birisi.” değerlendirmesini yaptı.
“HER 5 BİREYDEN 1’İNİN BİLGİ VE HÜNERİ YOK”
Yapay zekanın, yaşlı bakımı ve sıhhatle ilgili mevzularda çok öne çıktığını vurgulayan Özmete, dijital mecralarda yapay zeka dahil olmak üzere bilgi güvenliğinin değerli olduğuna dikkati çekti.
Özmete, “Dijital mecralardaki bilginin güvenliği konusunda, reklamların aldatıcı olup olmadığı konusunda, 40 yaş üzerindeki her 5 bireyden 1’inin bilgi ve marifetinin olmadığı araştırmalarla tespit edilmiş durumda.” dedi.
“ANA AKIMA DÖNÜŞTÜRÜLMELİ”
Dijital ortamları kullanmak için dijital maharetlere muhtaçlık olduğunu lisana getiren Özmete, konuşmasını şöyle tamamladı:
Örneğin online alışveriş, bankacılık ve sıhhat uygulamaları üzere imkanları kullanabilmek için bu marifetlerini geliştirmezlerse toplumun gerisinde kalabilirler. Bu nedenle 3. Yaş Üniversitesi: 50+ Hayat Okulu’nda dijital okuryazarlık modülüne kıymet veriyoruz.
Modül kapsamında e-sağlık uygulamaları, doktor randevusu alma, kan, analiz sonuçlarını ve ilaçlarını takip etme üzere birçok hususta bilgilendirme gerçekleştiriyoruz.
Yaşlılığın ana akımlaştırılması çok değerli yani tüm hayat periyotlarında yaşlılığa yatırımı düşünerek yaşlılık ana akıma dönüştürülmeli. Yaşlılık devrinde bakım herkes için kaçınılmaz. Ailede, kurumda bakım verenler desteklenmeli, yaşlıların hayat kalitesi güzelleştirilmeli.