Bakan Fidan: MİT, Cumhurbaşkanımızın talimatıyla harekete geçti
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, TRT Haber’e konuk olarak değerli gündem hususlarıyla ilgili soruları cevapladı.
“TÜRKİYE UYUMA ÖNCÜLÜK ETTİ”
İsrail tarafından alıkonulan Global Sumud Filosu’ndaki aktivistlerin İstanbul’a getirilmesiyle ilgili, “Cumhurbaşkanımızın talimatıyla MİT harekete geçti. Türkiye uyuma öncülük etti.” dedi.
Başka ülkelerinde tahliye için talepte bulunduğunu belirten Fidan, “Filistin hassasiyetimizi dünya biliyor. Filistin için ortak bir uğraş yoktu, harekete geçilmesi kuraldı. Bu aksiyona katılan kardeşlerimizi tebrik ediyorum. Sumud aksiyonu sahipsiz hareket değil dedik. Birçok devleti bir ortaya getiren bir aksiyon olması kıymetliydi.” diye konuştu.
İsrail’de kalan Türk aktivistlerle ilgili prosedürel bir mahkemeleri olacağını söyleyen Fidan, “Belki birkaç gün içerisinde de en geç onları ve başka kardeşlerimizi tahliye ettirmiş olacağız inşallah.” sözlerini kullandı.
HAMAS’IN YANITI
Trump’ın Gazze Planı’yla ilgili de konuşan Fidan şöyle dedi:
“Netanyahu’nun sabote etme ihtimali her vakit var. Bunun için ABD’nin kararlılığına muhtaçlığımız var. Onun için muhakkak başkanların, Cumhurbaşkanımızla bir arada Trump’ı hatta tutmaları dünya barışı için değerli. Burada Hamas’ın buna bakışı; âlâ olanları uygun diye kabul edip, kabul edilemez olanları neden kabul edilmeyeceğini izah etmesi kıymetliydi. Müzakere tekniği, yanıt biçimi nitekim takdire şayan bir konu. Kategorik bir reddiye değil burada uzlaşmayı arayan, arabulucunun emeğine hürmet duyan lakin Filistin halkının kabul edemeyeceğini de gören bir Hamas yaklaşımını görüyorum. Trump’ın ilhaka müsaade vermeyeceğini söylemesi dönüm noktası.”
“BU ASİL BİR EYLEM”
Bakan Fidan’ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“Tabii burada birinci evvel bu harekete katılan kardeşlerimizi, arkadaşlarımızı sahiden tebrik etmek istiyorum. Yani bu asil bir hareket. Filistin davasını, Gazze’de devam eden soykırımı önlemek için bir milletlerarası farkındalık oluşturmak şu anda bizim en büyük silahımız. Biz de milletlerarası diplomaside açıkçası bunu yapıyoruz.
Tabii bu tertip faaliyetine başladığı vakit, bu sefer geniş ölçekli başlıyor, çok uluslu bir iştirak var. Çok sayıda insanımız, çok sayıda gemi katılıyor, çok ülkenin vatandaşı burada. Bizim birkaç tane amacımız vardı bu önümüze geldiği vakit. Birincisi bunun muvaffakiyete ulaşması. Yani bu aktiflik barış içerisinde, kimsenin burnu kanamadan ve bölgede yeni bir çatışmanın fitili ateşlenmeden bunun gayesine ulaşması ve kardeşlerimizin, vatandaşlarımızın sağ salim ülkelerine dönmesi.
Bu doğal üstte koyduğumuz gayeler. Bunun altında çok konu var. Bir kere İsrail’e düzgün bildiri gitmesi için memleketler arası baskının oluşturulması gerekiyordu. Birinci etapta filo limanlardan ayrılır ayrılmaz biz muhakkak ülkelerle bir uyum düzeneği kurduk. Bunu çok fazla kamuoyuna yansıtmadık. En son tahminen 16 Eylül’de bir ortak, 17 ülkenin beyanıyla ortak bir bildiri yayınladık fakat onun gerisinde İspanya, Latin Amerika, Asya Pasifik ülkeleri olmak üzere birçok ülkeyle yakın bir siyasi uyum kurduk. Ortak bildiri verdik ve buradan bir baskı ürettik, memleketler arası baskı.”
“İLK SEFER BU DEVLETLERİ BİR ORTAYA GETİRMEK ÖNEMLİYDİ”
“Yani, bu beşerler sahipsiz değiller. Ama başka taraftan da bir sivil aksiyon lakin biz devletler olarak milletlerarası hukukun, memleketler arası insancıl hukukun bize alan açtığı ölçüde biz buna sahip çıkıyoruz bildirisini vermek kıymetliydi. Daha da kıymetlisi, birinci defa bu devletleri bir ortaya getirmek kıymetliydi. Yani bunların vatandaşları bir ortaya gelmiş, hareket ediyor lakin devletlerinin geride bir diplomatik birliktelik içerisinde olması gerekiyordu. Türkiye olarak biz ona öncülük ettik. Sağ olsun İspanya bu hususta hakikaten çok önemli bir rol oynadı. İspanya Dışişleri Bakanı’na da burada huzurlarınızda teşekkür etmek istiyorum hassasiyetinden ötürü.
Daha sonra gemiler yola çıktıktan sonra olağan seyir sefer güvenliği kıymetli. Çok fazla sayıda tekne var; küçük, orta ölçekli. Bunların yolda kalanı var, daha farklı güvenlik sıkıntıları olabilirdi. Olağan bölgede bulunan deniz kuvvetlerimiz, bilhassa havadan izleme ögelerimiz, İspanya, İtalya başta olmak üzere bölgedeki öbür deniz kuvvetleriyle de bir uyum içerisinde oldular.”
“CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN TALİMATIYLA MİT DEVREYE GİRDİ”
“En sonunda bu asil aktivistler gözaltına alındıktan sonra da biz bir an evvel onların esaretine son verecek bir operasyonel atağa girmemiz gerekiyordu. Yani Cumhurbaşkanımızın da bu mevzuda kesin talimatı oldu. İsrail makamlarıyla, güvenlik makamlarıyla Ulusal İstihbarat Teşkilatımız üzerinden temasa geçtik. Yereldeki büyükelçiliğimizdeki maslahatgüzarlığımız da ilgili makamlarla temasa geçti ve geri planda sahiden çok fazla insanın emeğinin olduğu bir operasyonla da bugün kardeşlerimizi ülkemize getirdik.
Tabii öbür ülkelerin de bu bahiste bizlerden talepleri oldu açıkçası. Bu taleplere de cevap verebildiğimiz için açıkçası mutluyuz. Zira başlangıçta da söz ettim, bu hakikaten eşine nadir rastlanan asil bir aksiyon. Yani bu aksiyona devletler mümkün olduğu her ölçüde sahip çıkmak durumundalar. Geride bir ölçü kardeşimiz daha kaldı. Onların prosedürel bir mahkemesi olacak. Tahminen birkaç gün içerisinde de en geç onları ve öbür kardeşlerimizi tahliye ettirmiş olacağız inşallah.”
“FİLİSTİN SIKINTISINI CİDDİYE ALAN BİR HÜKÜMETİZ”
“Biliyorsunuz bu kriz başladığı andan itibaren bizim bir duruşumuz vardı, bir tespitimiz vardı. Yani Filistin sıkıntısını ciddiye alan, ciddiyetle takip eden bir hükümetiz. Cumhurbaşkanımızın bu mevzudaki hassasiyeti en üst seviyede. Kamuoyumuzun sahip olduğu vicdani hassasiyeti, duygusal hassasiyeti bizim gerçek hayat siyasetine mümkün olan en yeterli biçimde yansıtmamız gerekiyor.
Şimdi şu tespitimiz vardı: Memleketler arası toplum Filistin sorununu ortak bir sorun olarak görüyordu her vakit için. Ortak bir duygudaşlık da belirli bir noktada vardı fakat ortak bir efor bir türlü olamıyordu. Bizim yaptığımız, başta İslam ülkelerinin kendi ortalarındaki ortak uğraş sorunu. Artık bir kez bu ortak çabayı harekete geçirmek gerekiyordu. Biliyorsunuz, İslam İşbirliği Teşkilatı, Arap Ligi tepesinde kriz başlar başlamaz, birinci kere örgüt tarihinde olmayan bir biçimde bir küme kurduk, temsili en düzgün halde yapan. Türkiye bu yedi üye ülkeden birisi. İslam dünyasını Filistin sıkıntısında temsil eden, bu hususta gündem oluşturan, gündem ilerleten ve gündem belirleyen bir durumda tutmayı amaçlayan.
Çünkü bugüne kadar İslam dünyasının temel prestijiyle ne nüfus gücü ne ekonomik gücü ne öbür güç parametreleri, rastgele bir bilgili sıkıntıda, bölgesel yahut öbür meselelerde, ortak bir yük oluşturucu ögeye dönüştürülemiyordu. Bunun yapısal meseleleri var, liderlik sıkıntıları var, düşünsel problemleri var, stratejik idrak sıkıntıları var. Bütün bunların hepsini aşmayı mümkün kılan alışılmış ki Cumhurbaşkanımızın bölge ülkeleri nezdindeki bu yükü, tesiri ve liderlik vasfı oldu.”
“TRUMP’IN ÖNEMLİ BİLDİRİLERE MUHATAP OLMASI GEREKİYORDU”
“Şimdi biz burada başlattığımız dinamiği o denli bir noktaya getirdik ki, Trump’ın aslında bu noktada önemli bildirilere muhatap olması gerekiyordu. Bunun için sekiz ülke, 800 milyon Müslümanı temsilen; sekiz başkan New York’ta Trump’la bir ortaya geldiler ve dediler ki: “Sayın Trump, biz sizin barış insanı olduğunuzu biliyoruz. Ukrayna’da barışı sağlamaya çalışıyorsunuz, Afrika’da yapmaya çalışıyorsunuz. Burada da barışa muhtaçlık var, yoksa bu gidişat âlâ değil. Netanyahu’nun durdurulması lazım. Siz burada Netanyahu ve İsrail üzerinde tesir oluşturabilecek tek aktörsünüz. Bunu kullanın her iki taraf lehine.”
Tabii Lider Trump’ın bu sorunu sahiplenmesi değerliydi. Daha sonra önderlerin olduğu yerde bir mutabakata varıldı. Lider Trump orada Batı Şeria’nın ilhakına müsaade vermeyeceğini beyan etmesi aslında tarihi bir dönüm noktası oldu. Amerika, Filistin ve İsrail üçgenindeki münasebetler açısından ve İslam dünyasına ve dünyanın geri kalanına Filistin sorununda Amerika’nın verdiği ileti açısından.
Fakat öteki taraftan bu başkanlar bu iradeyi oluşturduktan sonra, biz bakanlara bir müzakere alanı açtılar. Amerika ortada, İslam dünyasını temsil eden bakanların önüne bir liste, bir plan verildi. Daha sonra bizim buna itirazlarımız, değişiklik tekliflerimiz oldu. Daha sonra bunları İsraillilerle muhtemelen görüştüler, geldiler. Ortada bir deklare ettikleri plan oldu. Bu plan bildiğiniz üzere 20 unsurluk Trump planı olarak deklare edildi.
Buraya kadar olan süreçte altını çizmek istediğim nokta tekrar, yani Amerika’nın bunu kayıtsız koşulsuz İsrail’i destekleyen durumdan, bir barış yapan konumuna evriliyor olması, altı çizilmesi gereken bir nokta. Bunu da hani aşikâr bir diplomatik güçle ilerletmek gerekiyordu. Cumhurbaşkanımızın, Türkiye’nin o hususta öteki İslam dünyasının başkanlarıyla büyük bir açıkçası işbirliği oldu. Bugüne kadar gösterilmeyen bir hassaslık ve uyumla bu iş yürütüldü.
Daha sonrasında da ortaya çıkan kağıdın müzakere süreçleri var. Yani bir bizler üzerinden var. Doğal asıl, biz her vakit söylüyoruz, bunun muhatabı Filistin halkıdır ve daha sonra Hamas’la olan müzakere süreci başladı.”
“(NETANYAHU’NUN) SABOTE ETME İHTİMALİ HER VAKİT İÇİN VAR”
“Yani sabote etme ihtimali her vakit için var. Bu niyetin de ben orada olduğunu düşünüyorum. Bunun için Amerika’nın ciddiyetine ve kararlılığına açıkçası gereksinimimiz var. Yani aslında diplomatik tartı noktası bizim için Amerika’nın bu hatta tutulması. Onun için belirli önderlerin, Cumhurbaşkanımızla birlikte Trump’a bu noktada telkinde bulunmaları, onu bir hatta tutmaları hakikaten kıymetli. Dünya barışı için, bölge barışı için.
Burada Hamas’ın buna bakışı, uygun olanları “iyi” diye kabul edip takdir edip, kabul edilemez olanların neden kabul edilemeyeceğini izah etmesi açısından kıymetliydi. Bence buradaki ortaya konan müzakere tekniği, yanıt kağıdındaki karşılık biçimi sahiden yani takdire şayan bir konu. Burada kategorik bir reddiye değil, burada uzlaşmayı arayan, arabulucunun emeğine hürmet duyan fakat Filistin halkının kabul edemeyeceğini, palavrada da mümkün olmayanları da açıkça lisana getiren bir Hamas yaklaşımı görüyoruz. Bence olması gereken en ülkü yaklaşım da bu.”
“İNSANLIK VİCDANI BUNU TAŞIMAZ”
“Şimdi bakın, Gazze’de devam eden soykırıma baktığınız vakit aslında somut bir şey hala var üzere gözükmüyor. Lakin başka taraftan Filistin probleminin memleketler arası sahiplenilmesi, devlet olarak tanınması, farkındalığın yükselmesine baktığınız vakit, bu mevzuda hiç olmadığı kadar bir memleketler arası sahiplenme ve bilinçlilik var. Maalesef bu olayların başında şehitlerimiz olurken Gazze’de, biz bunu da söylemiştik. Bu şu an için bunu durdurmayabilir ancak öteki hayırların kapısını kesinlikle açacaktır. Zira insanlık vicdanı bunu taşıyamaz. Bu taşınmamazlık kendisini bir politik olgu olarak bir yerde ortaya çıkartacak ve o da çıkıyor. Yani başkentlerde farklı halde ortaya çıkıyor, Batı hükümetlerinde bölünmelere neden oluyor, istifalara neden oluyor, Amerikan sağı bile kendi içerisinde bu nedenden ötürü fikir ayrılığına düşebiliyor. Birçok bahis var.
Yani bütün bunların olma sebebi, aslında bu sorunun devam ediyor olması ve bizlerin de bu sorunu yani mümkün olan en büyük ciddiyetle ve olgunlukla ve profesyonellikle milletlerarası kamuoyuna ve ilgili aktörlerin gündemine organize bir biçimde getirebilmemiz. Yani bu hakikaten kesintisiz bir faaliyet istiyor, bu gayret istiyor, çalışma istiyor. Yani bu hususta Cumhurbaşkanımız hakikaten çok ağır faaliyet içerisindeler. Yani bizim görünür diplomaside yaptığımız inanılmaz hususlar var. Bazen görünmeyen, Ulusal İstihbarat Teşkilatı’nın var, İbrahim Bey’in çok çalışmaları var. Yani herkes ağır bir mesai içerisinde, ağır bir uyum içerisinde Türkiye’de bu hususta. Lakin bunun bir kısmını, birçoklarını da kamuoyuna yansıtmadan, geri planda devam ettiriyoruz. Hassas bahisler. İnşallah bunu daha da ileri taşırız.
Önemli bir mevzu. Nitekim hani taktik problemlerle, cari sıkıntılarla uğraşırken, yani mecburuz bunlarla uğraşmaya ancak bölgenin sorumlu ve kadim bir devleti olarak kalıcı bir tahlil getirmeyle de ilgili yoğunlaşmalarımız olmalı. Bunun sonucunda tekliflerimiz olmalı. Bir taraftan da buna uğraşıyoruz. Aslında bizim taktik meşguliyetlerimiz, stratejik vizyon geliştirmekten bizi alıkoymuyor. Tam bilakis, bütün bu taktik uğraşılarımız, bizim yapacağımız stratejik önermelerin olgusal tabanını hazırlıyor. Yani bir teorik yeri inşa edebilmeniz için çok fazla dünya verisine gereksiniminiz var.”
“TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNE TAAHÜTTE BULUNACAĞIMIZ BİR MUTABAKAT OLMALI”
“Şimdi burada bizim gördüğümüz şu: Bunu anlattığımız vakit da herkes kabul ediyor. Birincisi, bölgede, biz bunu alışılmış siz Ortadoğu olarak… Yani Ortadoğu, buna girmeyelim tanımlamaya, hani Batısentrik bir coğrafik tanımlama. Hani biz kendi bölgemiz diyelim, kendi doğumuz diyelim, kendi güneyimiz diyelim. Buradan baktığımız vakit, bizim kendi coğrafyamızda uzun yıllardır devam eden çatışmaların, bölgesel, bölge dışı müdahalelerin temelinde yatan husus, bölge ülkelerinin kendi ortalarında iş birliğini sağlayamamaları ve muhakkak bir ölçü güvensizliğin olması. Bu güvensizliği baştan deklare edip ve hiçbir “ama”ya, “fakat”a gerek bırakmadan artık bizim bir birbirimizin toprak bütünlüğüne, egemenliğine ve güvenliğine taahhütte bulunacağımız bir muahedenin altına imza atmamız gerekiyor.
Yani bölgesel bir istikrar paktına, platformuna, muahedesine, konvansiyonuna muhtaçlığımız var. Bunun birinci gayesi caydırıcılık değil. İkinci hedefi caydırıcılık. Birinci emeli bunun, bölge ülkelerinin birbirine karşı olan inancını mutlak hale getirmek, bu muahedeye taraf olan ülkeleri mutlak hale getirmek ki kimse daha sonra bu güvensizlik ortamında dışarıdan müdahalelere yer hazırlanmasın yahut terör örgütleri bundan istifade etmesin yahut öbür türlü istikrarsızlık oluşturucu konular bölgemizde istikrarsızlık oluşturmasın. Bu platforma, bu anlayışa bizim muhtaçlığımız var bölgede ve bunu öncülüğünü Cumhurbaşkanımız yapıyor.
Şimdi temas ettiğimiz görüşmelerde biz muhakkak kümelenmelerin, belirli oluşumların kendi ortalarında konuştuğunu, bunu bizimle herkesin tartıştığını görüyoruz. Bizim önermemiz, dediğim üzere, son derece açık. Bir kez kendi meselelerimizi bölgede kendimizin sahiplenmesi gerekiyor. Bunun için bir yeterlilik göstermemiz lazım. Dışarıdan aktör çağırdığınız vakit dışarıdan aktör gelir, probleminizi çözer üzere yapar, faturasını ortaya koyar ve birçok vakit bölgeyi bıraktığı hal, geldiği halden daha makus olur. Biz bunu 50 kere bu bölgede gördük, hala görüyoruz.
Şimdi evvelce olağan yapısal meselelerimiz vardı, bu türlü bir dinamiğin içerisinden geçmek üzere. O bizi zorluyordu ancak artık baktığımız vakit bölge ülkelerindeki ulus-devletleşme muhakkak bir noktaya, olgunluğa ulaşmış durumda. Herkesin artık hududu oluşmuş durumda. Herkes, bilhassa İsrail dışında, artık ülkelerin hiçbirinin, birkaç tane ufak tefek hudut sıkıntıları olan ülke hariç, bir sorunu yok. Yani burada artık makul bir iş birliği platformunun düzgün niyet temennisinin önüne geçip, ötesine geçip önemli bir halde ortaya çıkması gerekiyor ki artık hem birbirine itimadı tam olan hem de bölge dışı aktörlerin bölgeye yönelik olumsuz, negatif heveslerine karşı caydırıcılık üreten bir yapı ortaya çıksın.”
“İSRAİL’İN KAYITSIZ KURALSIZ DESTEKÇİLERİ BİLE ARTIK BU MEVZUDA ORTAK GÖZÜKMEK İSTEMİYORLAR”
“Fazlasıyla. Yani bu gizlenebilecek bir gerçek değil. Yani artık bir çılgınlığa dönüşmüş bir akım. Yani İsrail’in kayıtsız koşulsuz destekçileri bile artık bu bahiste ortak gözükmek istemiyorlar. Yani hiç kimsenin takviye vereceği bir mevzu değil. Bakın, Amerika İsrail’in Doha’ya saldırmasından sonra, bir hafta sonra artık bir başkanlık kararnamesiyle Katar’ın güvenliğini kendi güvenliği olarak deklare etti. Ben dedi bunu muhafaza altına alıyorum, bir daha kimse buraya saldıramaz. Bu ağır bir ileti temel prestijiyle.
Şimdi bölgede Suudi Arabistan, Pakistan ittifakına bakın. Şu anda gün yüzüne çıkmamış diğer konuşmalar var, görüşmeler var, onlara bakmak gerekiyor. İsrail’in bölgedeki saldırganlığı ve buna karşılık Amerika’nın klasik, klâsik olarak bölgedeki aktörlere vermiş olduğu taahhüdün geçersiz olduğunun ortaya çıkması, bölgede, yani Türkiye esasen bunun daima farkındaydı da, kimi aktörlerin artık Cumhurbaşkanımızın tabiriyle “kendi göbeğimizi kendimiz kesmemiz gerekiyor” yani “bundan sonra da bölgede kim ne yapacaksa birlikte yapmamız gerekiyor” noktasına getirdi. Yani bu tipten arayışların ben artık olağan olduğunu düşünüyorum. İsrail saldırganlığı da bölgede bu hususta çok önemli bir hatırlatıcı.”
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN WASHİNGTON ZİYARETİ
“Yani inanın bu ziyaret, Türkiye-Amerikan bağlantılarında, bilhassa önderler diplomasisi açısından tarihi bir ziyaret olarak nitelendirilebilecek bir ziyaret. Zira aslında geri planda birtakım olumsuz çevresel kaidelerin olduğu bir dünyada, iki başkanın kendi liderlik özelliğini kullanarak bütün bu sıkıntıların çok üstüne çıkıp, çok daha büyük bir stratejik perspektifle bu alana bakmaları üstten ve buna nazaran bir bağlantı yalnızca kendileri ortasında değil, ülkeler ortasında dizayn etmeye çalışmaları, yani bu nadir rastlanan bir durum.
Herkes Cumhurbaşkanımızın gerek New York’taki toplantısında gerek Washington’daki basın görüşmelerinde yahut başka görüşmelerde bir aksama olacağını, farklı bir tipten davranış olacağını daima bekleyen ve uman kısımlar vardı. Lakin ortaya çıktı ki, yani Sayın Cumhurbaşkanımızın büyük bir mütevazilikle yıllardır taşıdığı, yani hakikaten “küresel lider” unvanının bu türden durumlarda, küresel lideri küresel ülkeler anlarlar. Yani onlar önderlerin kendi dünyasında birbirlerine bir davranış durumu var. Orada ben çok önemli bir hürmet ve ağırlama gördüm. Yani Sayın Trump’ın Cumhurbaşkanımıza olan hürmeti, Sayın Cumhurbaşkanımızın bu ilişkiye olan ehemmiyet vermesi, hürmeti da olağanüstü değerli.
Tabii her iki taraf da bunu kendi ülkelerinin lehine yapıyorlar. Yani büyük başkanlar esasen kendi ülkelerinin lehine kayıtsız kuralsız, odunsuz tutum alabilen insanlardır. Bunlar birbirlerini gördükleri vakit anlarlar ve hürmet duyarlar ve birden o alandan bir iş birliği oluşmaya çalışırlar. Cumhurbaşkanımızın Türkiye’nin menfaatleriyle ilgili odunsuz duruşu ve çok ince bir diplomatik sınır takip etmesi… Vakit zaman onun takip ettiği sofistike sınırı, ince diplomatik sınırı öteki olumsuz, negatif kavramlarla gölgelemeye ve yaltalanmaya çalışan birtakım muhalif çevreler var. Alışılmış onları dikkate almamak gerekiyor fakat günün sonunda herkesin üstünde ittifak kaldığı bahis, bu ziyaret bütün taraflarıyla başarılı bir ziyaretti.
Ortaya konulmuş çok büyük bir irade var önderler ortasında. İki ülke ortasındaki problemli alanları kaldıralım, ilerletelim ve varsa da öteki çıkan alanlar ona bakalım. Yani biz kabinede de bu mevzuyu görüştük. Orada da tabir edildi. Bundan sonrası artık ilgili bakanlara, kurumlara düşüyor. Zira başkanlar ortasında oluşmuş önemli bir irade var. İki ülke ortasındaki ticareti, güç başta olmak üzere, savunma sanayi alanı başta olmak üzere iş birliği alanlarını ilerletecek, diğer problemli alanlar varsa onları ileri taşıyacak ne varsa yapmak gerekiyor.
Nitekim iki başkan ortasındaki bu itimada dayalı bağ, bu Filistin probleminde, şu Hamas’la ateşkes ve sağlanması konusunda da buldu. Dün Sayın Trump biliyorsunuz Cumhurbaşkanımızı aramak istedi, Cumhurbaşkanımızı aradı. Cumhurbaşkanımıza bu mevzuda ortak dostluklarına binaen tekrar, zati her türlü yardımını yaptığından eminim ancak, tekrar bu hususa ihtimam göstermenizi istirham ediyorum, kendi durduğu yerden. Cumhurbaşkanımızın yaptığı görüşmeden 6-7 saat sonra da Hamas olumlu bir yanıtla bir deklarasyonda bulundu. Artık iki başkan kendi iş birliklerinin aslında hem iki ülke ortasındaki problemleri aşmada, hem iki ülke ortasındaki menfaatleri ilerletmede hem de bölgesel meseleleri çözmede işe yaradığını görüyorsa, yani bu nitekim verimli bir bağdır. Bence bu münasebet çok daha yarar sağlayabilecek noktalara gidebilir. Yani dediğim üzere bizim üzere aşikâr hassas mevzulara bakan bakanların, kurumların kendi kurumlarıyla ilgili, misyon alanlarıyla ilgili önemli projeler ve teklifler geliştirmesi gerekiyor.”
SAVUNMA SANAYİİNDE DEZENFORMASYON GİRİŞİMİ
“Şimdi, dezenformasyon niçin yapılır? Bu artık temel propaganda kitaplarında yer alan bir konu. Yani istihbarattayken de bununla çok şey yapardık. Aslında dezenformasyon, manipülasyon, kara propaganda ve bilhassa Türkiye’deki siyasi çabanın bir ayağı olarak fitne çıkarma hususları daima var olan bir bahis. Ben bahsin kıymetine binaen temel prestijiyle bu alanları çok fazla şey yapmıyorum, önemsemiyorum. Bunlar kendi bulundukları düzeyde ve durumda gitsinler. Aslında Türkiye’nin ulusal güvenliği sorunu inanılmaz derece, bunların çok üstünde bir mevzu. Biz o mevzuyu orada bırakıp bu dezenformasyon ve kara propaganda üzerinden üretilen yapay tartışma alanlarına gidersek, zira kimsenin gerçekle alakası yok burada. Onu kullanarak üretmek istediği bir propaganda anlayışı var.
Ha burada, bu propagandaya ben önemsemiyorum dedim lakin bir konusuna bilhassa altını çizmek istiyorum burada. O da, yani kendisi kıymetli olduğu için değil, ona muhatap aktörleri… Burada bilhassa savunma endüstrinde bizim yerlileşmemizi ve millileşmemizi mümkün kılan emeği görmeyen ve buna saygısızlık eden de bir tartışma alanı ortaya çıktı. Bunu ben açıkçası şiddetle reddediyorum ve kınıyorum. Yani burada binlerce mühendisin, o kadar yıldır yani ben birinci elden şahidim, Ulusal İstihbarat Teşkilatından itibaren, ortaya koyduğu çok önemli çalışmalar var. Aselsan’da, TAI’de, Roketsan’da, Havelsan’da, Baykar’da, BMC’de, ismini sayamadığım o kadar çok firma var. Yani bunların hepsinin ortaya koyduğu, yıllardır bir çaba var. Bakın, %20’den %80’e gelmiş bir yerlilik oranı var. Bu küçümsenecek bir şey değil.
Biz bunu yaparken bir şey daha yaptık. Bizim eserlerimizi niçin beşerler alıyorlar? Yani biz Ulusal İstihbarat Teşkilatındayken bu eserlerin çabucak hemen %60’ını, %70’ini kullanmak durumunda kaldık. İHA’ları kullandık, SİHA’ları kullandık, mühimmatları kullandık, elektronik harp aygıtlarını kullandık, piyade tüfeklerini kullandık. Silahlı Kuvvetlerimiz, bizimle bir arada, girdiği harekâtta füzeleri kullandı, biz istihbaratı verdik. Müşterek harekâta girdik, kendimiz harekât yaptık. Suriye’de savaştık, Irak’ta savaştık, öbür ismini söyleyemeyeceğim bir ton ülkeye gittik, oralarda savaştık. Hâlâ daha operasyonların içerisindeyiz. Buradan aldığımız bütün bilgileri biz her vakit için kendi mühendislerimizle, firmalarımızla paylaşarak buraya geldik.
Yani ben bunun hem kullanıcısıyım hem ilerletilmesine katkıda bulunan, bir avuç yıllardır, yani son 20 yıldır, kesintisiz bu mevzularla uğraşıyoruz. Artık burada savunma endüstrinin ben birinci elden şahidi olarak ne kadar fedakârlık varken, kimilerinin buradaki yerlilik ve ulusallık eforlarını açıkçası eleştiriyor olmalarını şey yapıyorum.”
“BU YÜKSEK DEVLET KONULARIDIR”
“Diğer taraftan şunu da söylemek gerekiyor. Yani ben bugün Türkiye Cumhuriyeti’nin Dışişleri Bakanıyım. Benim bakan olduktan sonra önüme aldığım ödev çizelgesinde bir konu var. Arkadaşlara dedim ki, yani diplomasiyle yoluyla ilerletilmesi gereken alanlar var. Yani Filistin probleminde, bölgesel güvenlik çatısının oluşturulması, çatışmaların tahlili, yeni pazarların bulunması, yeni güç alanlarına gidilmesi, daha onlarca mevzu var. Bunlardan kıymetlilerinden biri de Türkiye’nin görünür ve görünmez kuşatılma alanlarıdır. Görünür kuşatılma alanları Türkiye’nin aleyhine oluşturulan ittifak alanlarıdır. Akdeniz, Doğu Akdeniz’de oluşturulmaya çalışılan ittifak alanları var, bunları görürüz, bunlara diplomatik önlem geliştiririz. Belirli mevzularda diplomatik önlem geliştirilmezseniz mevzu askerinize havale edilir, güvenlik organlarına havale edilir, daha fazla şey olur. Yani alabileceğiniz diplomatik önlemleri önden almanız gerekiyor.
Bir de Türkiye’ye yapılan açık ve örtülü kısıtlamalar ve yaptırımlar var, diplomatik olarak giderilmesi gereken. Artık arkadaşlara dedim ki ben: “Türkiye’ye yönelik açık ve kapalı savunma alanında ne yaptırımlarımız var? Savunma Sanayii Başkanlığımızın bize verdiği ne listeler ve hangi ülkeler var? Kilit firmalarımızın ürettiği kilit eserlerin kısıtlamada olduğu nereler var? Hava Kuvvetlerimizin kullandığı hangi mühimmatlarda düşünceler var? Deniz Kuvvetlerimizin kullandığı hangisinde var?” üzere birçok şey var yani, bu türlü. Bunlarda şöyle bir konu var: Bir, yerlileştirme devam ederken, cari olarak kullanılması gerekenleri de ve Silahlı Kuvvetlerin, Savunma Endüstrinin bizden talep ettiği konuların da kaldırılması gerekiyor. 2 yıldır çalışıyoruz. Yani Kanada’dan kaldırdıklarımız var, Hollanda’yı kaldırdık, Norveç’i kaldırdık, Belçika’yı kaldırdık, Almanya’daki mevzular büyük ölçüde kalktı. Amerika’dakilerin bir kısmı kalktı, bir kısmı duruyor.
Şimdi bu benim misyonum, bu yaptırımları kaldırmak. İlgili kurumlarımızdan bu türlü bir talep geldiği sürece bu yaptırımların kaldırılmasıyla alakalı, ben bunu kaldırılmakla yükümlüyüm. Ha ben bunu kaldırmaya uğraşırken karşı taraf rastgele bir sebepten ötürü bana mantıklı bir izah getiremezse ve mevzuyu ilerletemezsek benim ulusal güvenliğim bunu öbür yerden almayı gerektirir. Ve bu muhatabın bunu bilmesi lazım. Bak ben senden bunu almak istiyorum ama sen bunu vermezsen benim öbür alternatiflerim de olacak. Buradan başta açık ve şeffaf koyalım. Bu yüksek devlet bahisleridir. Artık bu tartışmayı buradan alıp öbür bir alana taşımak hakikaten garip, garip.”
SURİYE’DE SON DURUM
“Suriye’de son durum, şu anda biliyorsunuz yarın bir aslında seçim olacak. Delegeler üzerinden, Parlamento Halk Meclisi seçimi olacak. Bu değerli bir adım. Yani Suriye’de yeni bir hayatın, yeni bir sistemin kurulduğuna ait hükümetin ilanından sonraki ikinci kıymetli adım diyebiliriz temel prestijiyle kurumsallaşma olarak. Ortada yapılan çok fazla işler var. İktisatla ait, güçle ait, belirli kurumların altyapısının geliştirilmesine ait. Bunlar daha ayrıntı bahisler ancak stratejik seviyede hükümetin ilanı ve şu anda seçimlerin olacak olması ve bu seçimlerin dört yıl müddetle vazife yapacak olan Halk Meclisi’ni belirlemesi, bu kıymetli bir şey.
Şimdi öteki taraftan Suriye’nin, şu anda bilhassa fizikî bütünlüğüne yönelik tehdidi oluşturan, bölünme tehdidini oluşturan ögelerin ortadan kalkması gerekiyor. Burada YPG’nin belirli bir, açıktan artık niyetini ortaya koyup Şam’la muahedesi gerekiyor. Başka taraftan güneydeki Dürzi sorununun olumlu bir biçimde her iki tarafın da kabul edebileceği bir perspektifle ülkenin bütünlüğünü tehlikeye atılmadan çözülmesi gerekiyor.
Burada doğal ki oyun bozucu olan ve daha fazla bozma potansiyeli olan İsrail. Buraya dolaylı ve direkt bildiriler da iletiliyor. Temel prestijiyle yani burada bir oldu bitti olması, ülkenin bölünmesine yol açacak birtakım öbür teşebbüslerin olmasını Türkiye olarak bizim kabul etmemiz mümkün değil. Yani zira Suriye’deki bizim sonumuz ve hududun öbür tarafında olan her şey bizim ulusal güvenliğimizle de direkt ilintili bir husus. Burada milli bütünlüğü sağlanmış, birliği, beraberliği devam eden bir Suriye’ye muhtaçlığımız var.
Diğer taraftan bölge ülkeleri, başta Suudi Arabistan olmak üzere, nitekim iş birliğini devam ettiriyorlar. Suriye’ye olan katkıları devam ediyor. Amerika’daki yaptırımların artık daha ileri seviyede kaldırılması gerekiyor. Avrupa Birliği’nin biraz daha ileri adımlar atması gerekiyor ki finans konusunda, yatırım konusundaki mahzurlar kalksın. Muhakkak ölçü mülteci geri dönüşü oldu. Bu aslında ülke iktisadının de orada kalkınmasına önemli katkıda bulunan bir konu. İnşallah bunu devam ettireceğiz.
Şu anda bizim gördüğümüz ve hem bölgedeki hem bölge dışındaki ilgili öbür aktörlere anlattığımız en büyük risk senaryosu bu temel prestijiyle. Yani bunu engellemeye yönelik önlemlerin alınması gerekiyor, diplomatik açıdan. Ve buna yönelik çalışmalarımız şu anda temel prestijiyle devam ediyor. Yani bu sorunun ortadan, yani mümkün olan en az ziyanla geçiştirilmesi gerekiyor. Öteki türlü, az evvel de söyledim, yani Suriye’nin geleceğinin tehdit altında olduğu bir yerde ne yatırım ne siyasal istikrar ne mültecilerin geri dönüşümü mümkün olur. Bu bir oynak taban üzerinde hareket etmeye benzeri. Yani bu bu büyük bir risk. Yani bunun olmaması gerekiyor. Şu an prestijiyle liderlik güçlü ve kararlı ve büyük bir memleketler arası meşruiyet görmüş durumda.
50 küsur yıldan sonra birinci kez bir Suriyeli önder Birleşmiş Milletler Genel Konseyi’nden memleketler arası topluma hitap etme imkanı buldu. Yani bu aslında memleketler arası meşruiyetin en üst seviyesi. Yani bu olağanüstü değerliydi. Orada çok kıymetli görüşmeler yaptı Sayın Şara. Cumhurbaşkanımızla da görüştü. Dışişleri Bakanı da önemli görüşmeler yaptı. Sayın Şara gittikten sonra da kaldı, görüşmeler devam etti. Bizler de görüştük. İnşallah bu çarşamba günü de meslektaşımız Türkiye’ye gelecek, Suriye Dışişleri Bakanı.
Biz Suriye’nin geleceği için umutluyuz. Yani belirli risk alanları var lakin yönetilemeyen risk alanları değil. Türkiye’nin yani liderlik gücü, diplomatik derinliği, öbür alan araçları bu meseleleri yönetmeye kâfi. Münasebetlerimiz buna kâfi. İnşallah bu istikrar oluşturucu gücümüzü kullanmaya devam edeceğiz. Yani bizim için en kıymetli dış siyaset metodu istikrar oluşturucu adımları atmak.”
“ULUSLARARASI KAMUOYU BU İKİ HUSUSA KİLİTLENMİŞ DURUMDA”
“Gazze’deki ateşkesin sağlanması bir, Ukrayna’daki ateşkesin sağlanması iki. Yani memleketler arası kamuoyu bu iki mevzuya kilitlenmiş durumda. Gerçi Gazze daha aciliyet kesp ediyor. Zira oradaki açıktan devam eden sistemli bir soykırım ve tehcir teşebbüsü.
Şimdi Ukrayna’da gelinen en son noktada, biliyorsunuz Sayın Putin’le Sayın Trump ortasında Alaska’da bir görüşme gerçekleştirildi. Bu görüşmede aslında olağanüstü değerli bahisler da gündeme getirildi. Rusya tarafı ateşkes ait koşullarını daha da netleştirilmiş, rafine edilmiş bir halde açıkça Sayın Trump’a söyledi. Sayın Trump bunu daha sonra Ukrayna lideri ve beraberindeki Avrupalı önderlerle yaptığı toplantıda onlarla görüştü. Hangi husus ne kadar ilerletilebilir, bu masaya yatırıldı.
Buna paralel bizim görüşmelerimiz devam etti, her iki tarafla da Amerikan tarafıyla da, Ukrayna ve Rusya tarafıyla da. Artık gelinen noktada gördüğümüz o ki, aslında şu anda da iki taraf da sahiden büyük bir hazırlık düzeyini yükseltiyor. Çatışmalar şiddetini arttırdı. Bugün de yeni bombalamalar vardı. Devam ediyor.
Diğer tarafa şunu bildirisi veriyor. Yani ‘ben savaşmak gerekirse benim savaşacak azim, iradem ve imkanım var. Münasebetiyle sen kendine bak’ bildirisini veriyor her iki tarafta da. Yani savaş stratejilerinde bu bilinen bir duruştur. Bir taraf bundan taviz verdiği gözükürse üstüne başka taraf daha fazla gelir. Bu imajı vermemek için her iki taraf da Ukrayna ve Avrupa tarafıyla Rusya tarafı, olabildikçe harp çabalarını daha ileri taşıyorlar. Bu da daha fazla vefat ve yıkımı da beraberinde getiriyor.”
“RUSLAR DONETSK’TEKİ O BÖLGEYİ ALMAK İSTİYORLAR”
“Şimdi görünen o ki, yani burada Amerikalılarla da hani konuştuğumuz vakit ortaya çıkan, belirli bir müddet daha, birkaç ay daha bu mevzunun devamından sonra bir açılım sağlanabileceği şeyi var, hususu var. Zira sorunun ne olduğu, nerede olduğu artık aşikâr. Donetsk’te Rusların geri alamadığı kısım, %25-30’luk bir kısım var. Burası ne olacak? Ruslar burayı almak istiyorlar. Ukraynalılar diyorlar: “Burası bizim toprak bütünlüğümüz açısından esasen çok değerli. Savaşmadan bir yer verme bahtımız yok.” Ruslar da diyorlar ki: “Biz savaşmaya devam ederiz, bedeli ne olursa olsun. Burayı aldıktan sonra öbür yerlere de gideriz. Onun için diğer yerleri kaybetmemek için burayı verin.” Onlar diyorlar: “Hayır, biz burayı verirsek aslında diğer yerleri kaybetmenin yolları açılır askeri olarak” üzere her iki tarafın da argümanları var. Bu argümanları natürel ortada buluşturmak gerekiyor. Yani benim aslında hem Avrupalı aktörlerle hem Amerikalı aktörlerle konuşurken zihnimde pratiğini yaptığım, iki tarafı da ortada buluşturacak tahliller ne olabilir diye kimi alternatifler var ancak onlar çok ayrıntı, çok buranın yeri, can sıkıcı olabilir yani.
Şimdi Avrupa natürel ki birinci kez bu kadar yani önemli bir halde bir konvansiyonel, yani önemli bir tehditle karşı karşıya. Yani nükleer silahı da olan lakin şu anda konvansiyonel önlemlere başvuran bir tehditle karşı karşıya. Bunu yani birinci evvel Ukrayna’ya üzerinden bu savaşa müdahil oldu. Lakin artık görüyoruz ki son birkaç ay, birkaç hava ihlali raporlarında, bu raporlar NATO tarafından da üretiliyor, birebir vakitte ilgili ülkelerin kendi sistemlerinde de bahis oluyor. Ve Rusların buna alışılmış farklı yanıtları var, kabul etmiyorlar. Lakin burada kesin olan şu: Bir artık alarm seviyesine gelme var. Bir daha fazla kendi sistemlerinde, askeri kabiliyetlerinin artırılmasıyla ilgili bir farkındalık oluşturmaya başladığını görüyoruz.”
“AVRUPA’DA HALK HÜKÜMETLERE SİYASİ OLARAK MALİYET ÜRETMEYE BAŞLAYACAK”
“Tabii burada şu var: Uzun yıllar sahip oldukları bütçeleri altyapıya, refaha, öteki alanlara kaydıran Avrupa devletleri, ki zira güvenlikleri Amerika tarafından sağlanıyordu, Amerika’nın güvenlik şemsiyesiyle ilgili çok kıymetli sesli ve sessiz parametreler getirmesi, “artık masrafı paylaşalım, biz her yerde kayıtsız kuralsız sizi desteklemeyeceğiz” ve bunun uygulama alanı olarak da Ukrayna’yı öne çıkarmaları üzere konular, artık bütçelerinde bir değişikliğe gitmelerine sebep oluyor. Olağan bu iktidarlar için kolay değil. Bilhassa Avrupa demokrasileri, yani halkın memnuniyeti üzerinden iktidara gelip iktidardan gidiyorsunuz. Artık halk temel gereksinimlerinde, altyapı hizmetlerinde, temel hizmetlerde eza olduğunu, bütçe eksikliğinden ötürü görmeye başladığı vakit hükümetlere maliyet üretmeye başlayacak, siyasi olarak.
Onun için hükümetler evvelden bu farkındalığı kendi kamuoylarına sunuyorlar: “Bizim bu türlü bir tehdidimiz var. Hava alanlarımız ihlal ediliyor. Münasebetiyle daha fazla parayı ve bütçeyi öteki alanlardan kesip buraya aktarmamız gerekiyor.” Temel prestijiyle bu, dediğim üzere, yani uzun mühlet devam ettiği vakit şu ana kadar esasen aşikâr ezalara sebep oldu Avrupa başşehirlerinde, bundan sonra da olacak.”
“SAVAŞ DEVAM EDERSE YENİ FİNANSMAN KİM OLACAK?”
“Bir orta önlem olarak artık Amerika’nın mali kaynakları, “ben artık vermeyeceğim” demesinden sonra Avrupalıların orta önlem olarak el konulan Rusya hesaplarının, Avrupa’da bulunan gerek Merkez Bankası’na gerek devlette bağlantılı olduklarını tabir ettikleri iş adamlarının mallarına ve paralarına el koymuşlardı biliyorsun. Birinci evvel bu paraların faizlerinin kullanılması teorisiyle, teklifiyle gelindi. Daha sonra bu paraların muhakkak bir formda kullanılıp Ukrayna tarafından, yani zira şu duruma da düşmek istemiyorlar Avrupalı ülkeler: Yani bir taraftan bu parayı kullanıp kendileri para harcamak istemiyorlar, başka taraftan da yani bu parayı kullanırlarsa, yani daha doğrusu el koymuş olurlarsa, yani dünya özgür ticareti, finansal açıklık, hareketlilikle ilgili ortaya konmuş ne kadar kutsal husus varsa, yasa varsa ihlal edilmiş olacak. Buna birtakım ülkelerde yanaşmıyor. Orta formül olarak şöyle bir şey buluyorlar, şu anda bugünlerde onun tartışması var. Diyorlar ki: “Ukrayna’nın Rusya’dan savaş tazminatları talebi var. Bu kadar yıkıma bir tazminat talebi olacak. Biz türel olarak bir çerçeve oluşturalım. Bu paraları tazminatın toplamından düşelim, harcandıkça.” Bu türlü bir şeye gidiyorlar.
Tabii bu paralardan sonra şayet savaş devam ederse yani finansman nasıl olacak? Bakın, yalnızca savaş finanse edilmiyor, Ukrayna hükümetinin de finanse edilmesi gerekiyor. Ona yönelik de önemli fonlar ve bütçeler aktarılıyor. Münasebetiyle aslında bu çok uzun bir husus, inanılmaz derecede maliyetli. Yalnızca insan maliyeti yok, kaynak maliyeti de çok yüksek. Dünya ticaretine, dünya güç istikrarlarına maliyeti çok yüksek. Bu savaşın, Cumhurbaşkanımızın başından itibaren söylediği üzere, bir an evvel durması gerekiyor, bu saçma savaşın. Kabul edilemeyecek unsurları var iki taraflı olarak. Lakin bir formülle bu işin bitmesi lazım. O formüle de esasen ortaya çıktı, çok yakınız lakin inşallah biter.
Bunu doğal çok önemli yapısal tahlili gerekiyor. Yani buna baktığımız vakit, ben hani yıllardır içindeyim. Yani bir taraftan pratisyen, bir taraftan teorisyen olarak yani daima gözetlemeye çalışıyorum. Şöyle bir konu var: Artık biz, yani Soğuk Savaş devrinde dış siyaset otomatik pilota bağlanmıştı biliyorsunuz. Yani burada otomatik pilotta olmanın hani belirli şeyleri var, avantajları ve dezavantajları var. Avantajları, risk alanın sıfırdır, dezavantajı hiçbir şey gelmez. Bizim bilhassa ulusal siyasete, 2002’den sonra yönelmemiz, bilhassa Soğuk Savaş’tan sonra da Batı’nın artık tehdit tanımlamasını yine yapması ve yani Türkiye’nin artık o kadar fazla tercih edilen bir müttefik olarak görülmemesi, Avrupa Birliği üyelik sürecinde bize hak ettiğimiz bedelin verilmemesi bizi şuna itti temel itibarıyla. Yani Avrupa Birliği biliyorsunuz çok katmanlı bir yapı, ekonomik birliği var, üstünde muhafaza şemsiyesi var vesaire. Burası hakikaten belirli bir istikrar adasıydı bugüne kadar.”
“BİZ YÜKSEK İRADELİ LİDERLİĞE DEMİR ATTIK”
“Şimdi o yılları hatırlayın. Biz Avrupa Birliği’ne demir atmadık, biz öbür bir ittifaka da demir atmadık. Biz nereye demir attık? Biz aslında halkın feraseti ve bilgeliğiyle güçlü ve uzun erimli ve yüksek iradeli liderliğe demir attık. İstikrarı biz buradan ürettik. Yani Cumhurbaşkanımız uzun yıllardır tıpkı dirayetle ve hikmetle ve fedakarlıkla, açıkçası bu yükü taşımak, bu ateşten gömleği taşımak her kulun, her insanın isteyeceği bir iş değil yani. Yani nitekim insanın hayat tadını kaçıran, bir gün kolay ve uygun gününüzün olmadığı, yalnızca yaptığınız hizmetten manevi haz aldığınız bir iş yapıyorsunuz. Onun dışında yaptığınız her bahis nitekim büyük zorluklar içeriyor.
Şimdi biz böylesine bir uzun erimli, istikrarlı, halk meşruiyetine dayalı, tekraren seçimle kendini ispatlamış, onay almış bir liderliğe demir attığınız vakit, bakın, bu çok fazla değeri bilinen bir şey değil lakin bizim üzere çok fazla büyük ittifakların içerisinde sistemik olarak yer almayan aktörler için olağanüstü kıymetli bir şey. Türkiye üzere, bu siyasal istikrar. Biz bunu iç siyasette neye dönüştürdük? Altyapının halline, temel hizmetlerin götürülmesine, demokratik standartların yükseltilmesine, eğitimin yaygınlaştırılmasına dahil olmak üzere çok fazla şeye dönüştürdük. Orta sınıfın düzeyi yükseldi. İçeride neye, dışarıda neye dönüştürdük? Emniyetli bir Türkiye, bölgede kendi gücünü istikrar oluşturmada kullanan bir Türkiye… Biz hiçbir vakit için istikrar bozucu, savaş çıkartıcı bir ülke olmadık. Terörle uğraş ettik sonuna kadar. Daha sonra ekonomik olarak, ticari olarak, toplumsal olarak, teknolojik olarak her yere yarar götürmeye çalıştık.”
“LİDERLİK BU NOKTADA ÖNEMLİ”
“Şimdi geldiğimiz üst noktada da artık, liderlik bu noktada kıymetli, artık bunun kalıcı bir sistemi kurulabilir mi? Artık bunun zihni ve idraki Türkiye’deki liderlikte mevcut. Ve bölgedeki ülkeler de buna güveniyor. Çok kritik bir basamağa geldik, bakın, tarihin çok kritik bir eşiğindeyiz. Biz bugüne kadar altyapıyı, tabiri caizse hafriyatı bitirdik. Artık stratejik olarak, Türkiye’deki hizmetler farklı, lakin bölgesel ve memleketler arası alakalar dinamiği açısından, yani bu kadar kırılgan bir dünyada hem ülkemizi savaşlardan beri tutmak hem de müttefiklerimize inanç vermek, tehdidi hududun ötesinde karşılamak ve kalıcı bir sistem oluşturmak… Çok güç bir iş, hakikaten sıkıntı bir iş.
Çok kritik bir eşikteyiz. Artık bu kritik eşikte bizim Cumhurbaşkanımıza daha uzun yıllar gereksinimimiz var. Yani bu projenin sağ salim bölgenin lehine tamamlanması için uzun ve güçlü liderliğe gereksinimimiz var. Dediğim üzere, bizim demir attığımız pakt güçlü liderlik, uzun erimli liderlik. Avrupa Birliği bizi almıyor. Artık Avrupa’da istediği kadar siyasi kriz çıksın, aylarca hükümetler kurulmuyor. Hiç değerli değil. Zati egemenliğin yarısını Brüksel… Yani güç, gümrük tarifeleri, kimsenin banka şeyi yok aslında, Merkez Bankası yok. Faiz oranları, vize siyasetleri, ticaret siyasetleri, dış siyaset parametreleri, her şey bir yerden belirleniyor. Esasen değerli bahislerin %50’ye yakın konunun öbür bir yere delege edildiği bir yerde, hükümetin güçlü yahut güçsüzlüğü içerideki kimi hususlarda kendini gösteriyor lakin genel olarak hayati bahislerde çok fazla şey yok fakat biz o denli değiliz.
Bizim sahiden güçlü ve istikrarlı ve halk meşruiyetine dayanan, çok güçlü halk meşruiyetine dayalı liderlikle yola devam etmemiz gerekiyor. Onun için Cumhurbaşkanımızın bu vakte kadar ortaya koyduğu bu liderlik ve gayret bize dış siyasette çok şey getirdi. Yani biz de bunu elimizden geldiğince kullanmaya çalışıyoruz ve yurt dışındaki ve bölgedeki ortaklarımızla daima, yani bu istikrarın kaybolmaması tarafında bize telkinlerde bulunuyorlar.”
