Hakan Fidan’dan Rusya-Ukrayna müzakerelerine ilişkin açıklama

Balkan Barış Platformu Dışişleri Bakanları Toplantısı düzenlendi…

Toplantıya katılan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, toplantı sonrası değerli açıklamalarda bulundu. 

Açıklamalarında Rusya-Ukrayna müzakerelerine de değinen Bakan Fidan, “Bütün taraflar İstanbul’da Türkiye’de bir ortaya gelme konusunda irade beyan ediyorlar. Fakat hangi koşullarda bir ortaya gelineceği konusunda iki taraftan gelen talepler var.” şeklinde konuştu. 

“Geçtiğimiz günlerde üçüncü tipini tamamladığımız Rusya Ukrayna ortasındaki istanbul görüşmelerinin kıymetli gündem hususlarından biri de başkanların bir ortaya getirilmesi.” diyen Bakan Fidan, devamında şu sözleri sarf etti:

“3 BAHİS ŞU ANA KADAR YAPTIĞIMIZ 3 OTURUMDA DA TARTIŞILAN BAHİSLER OLDU”

Biliyorsunuz 3 ana kulvarda şu ana kadar gidiyor. Birincisi insani mevzular dediğimiz yüklü olarak esir değişimini içeren hususlar. İkincisi mevcut ateşkesle ilgili tarafların durumlarının anlaşılması ile ilgili bahis. Üçüncüsü önderlerin bir ortaya gelmesi. Hangi kuralda ve nasıl bir ortaya gelecekleri. Bu 3 mevzu şu ana kadar yaptığımız 3 oturumda da tartışılan bahisler oldu.

Her bir ortaya gelişte daha fazla esirin yaralının tutuklunun değiştirilmesi konusunda mutabık kalınıyor. İki taraf da ellerinden gelen âlâ niyeti göstererek uğraşı göstererek bunu hayata geçiriyorlar. Bu açıkçası Cumhurbaşkanımızla bizleri çok mutlu ediyor. Esarette olanların esaretten kurtulup ailelerine dönmesi, annelerin babaların eşlerin çocukların sevinç içerisinde olması sahiden bu kadar büyük kayıplara ve yıkımlara sebep olan bir savaşta bir nebzede olsa olsa umut alanı.

“İSTANBUL’DA BAŞKANLAR ZİRVESİ” MESAJI

Diğer taraftan önderlerin ne vakit ne biçimde ile bir ortaya geleceği konusunda yürüyen tartışmalar var. Durum itibariyle şöyle. Bütün taraflar Rusya, Ukrayna İstanbul’da Türkiye’nin mesken sahipliğinde bir ortaya gelme konusunda irade beyan ediyorlar ama hangi kurallarda ve ne vakit gelineceği konusunda devam eden müzakere süreci var. Ukrayna ve Rusya’nın bu husustaki farklı tavırlarını bizler müzakereciler olarak ortada bir yerde buluşturmaya çaba ediyoruz. Taraflar bu bahiste konuşuyorlar.

Şayet bir ateşkes konusunda mutabık kalınacaksa önderler doruğuna Sayın Trump’ın da buna ilgi gösterdiğini biliyoruz. Münasebetiyle Cumhurbaşkanımız bu süreci biraz daha hızlandırmak istiyorlar. Kendisi önderler diplomasisine çok inanıyor. Aşikâr tıkanmış noktaları önderlerin bir ortaya gelmesiyle açılabileceği tarafında kendilerinin bir niyeti var. Tahminen bunu mümkün kılmak için bir teşebbüste bulunabiliriz.

Burada önderler bir ortaya geldiği vakit ne cinsten bir tartışma yerinde hangi kararları alacaklar evvelce heyetlerin bunu ilerletmesi gerekiyor. Şu anda bu etaptayız. Daha evvel başkanlarda gelelim mi gelmeyelim mi üzere bir bahiste da ihtilaf varken şu anda o ihtilaf yok. Herkes gelmek istiyor ancak hangi kaidede ve ne vakit gelelim konusunda farklı kanılar var. Yakın gelecekte o da olursa ben İstanbul’da Cumhurbaşkanımızın mesken sahipliğinde 3 başkanın de bir ortaya geleceğine inanıyorum.

“BALKANLAR SÖZÜNÜN, İŞBİRLİĞİ VE DAYANIŞMA MANASINDA KULLANILACAĞIZ BİR YERİ OLUŞTURMAK İSTİYORUZ”

Bakan Fidan’ın tepe kapsamında gerçekleştirdiği öteki açıklamaları şöyle: 

Balkanlar sözünün bölünmeyi ve ayrışma değil, işbirliği ve dayanışma manasında kullanılacağı bir yeri oluşturmak istiyoruz. Hem bölgemizin hem de yakın etrafımızın refahına ve huzuruna katkı sağlama uğraşındayız. Rastgele bir sürecin yerine geçmeyi değil, var olan sistemleri desteklemeyi hedefliyoruz. Belgrad diyalog süreci başta olmak üzere memleketler arası toplumun gayretlerini destekleyen bir çerçeve sunuyoruz.

“BALKAN SIKINTILARINA BALKAN TAHLİLLERİ BULMAK İÇİN BİR ORTAYA GELDİK”

Balkan problemlerine Balkan tahlilleri bulmak ve somut projeler oluşturmak için bir ortaya geldik. Bölgesel sorunları ele aldık. Balkanlar’ın tamamında istikrar ve refahın tesisinin temel önceliğimiz olduğuna vurgu yaptık. Bölgedeki siyasi gelişmelerin yanı sıra güç güvenliği, irtibat sıhhati, güçlendirilmesi ve bölgesel işbirliği ve kapasite inşası fırsatları dahil olmak üzere birçok başlık hakkında görüş alışverişlerinde bulunduk.

Elbette Balkan Barış Platformu’nun geleceğini de değerlendirdik. Bu platformun bölgede mevcut platform ve teşebbüsler bakımından tamamlayıcı bir format oluşturmasını amaçlıyoruz. Bu konuları da değerli iştirakçilerle ayrıntılı bir formda değerlendirdik.

“KENDİ BÖLGEMİZE DAİR KARARLARI DAİMA BİR ARADA ALMALIYIZ”

Toplantıların sistemli aralıklarla sürdürülmesi ve bölgesel işbirliğini somutlaştırarak projelere öncelik verilmesi istikametinde ortak bir irade oluştu. Global ölçekte krizlerin iç içe geçtiği milletlerarası normların aşındığı belirsizliklerin arttığı bir devirden geçiyoruz. Bu sınamalar karşısında münferit değil, müşterek tahliller aranması gerektiği aklıselimin gereğidir. Bu nedenle bölgesel diyalog sistemlerinin güçlendirilmesine her zamankinden daha fazla gereksinim duyulmaktadır. Kendi bölgemize dair kararları daima bir arada almalıyız. Ortak bir tarihimiz ve bu tarihin acı ve hoş yanları var. Lakin bu tarihin bizi geçmişin çıkmazlarını mahkum etmesine müsaade vermememiz lazım.

Ortak tarihimizden dersler çıkartıp geleceğe birlikte taraf verme sorumluluğunu üstlenmeliyiz. Biz geleceğimizi tesadüflere yahut diğerlerinin ellerine bırakamayız. Balkan Barış Platformu’nun da bu arayışa hizmet etmesini temenni ediyoruz. Birlikte üreten farklılıkları zenginlik olarak gören bir Balkanlar için daima birlikte çalışma uğraşıyla bu teşebbüsü başlattık. Biz inanıyoruz ki istikrar, inanç ve refah fakat birlikte inşa edilir.

ÜLKELERİN AB’YE ÜYELİK SÜRECİNİ DEĞERLENDİRDİ

7 iştirakçi ülkenin 6’sı Avrupa Birliği üyeliğine aday ülke durumunda. Her birinin Avrupa birliğiyle değişen ölçeklerde şu anda adaylık süreçleri bir seyirde devam ediyor yahut etmiyor. Ortak gündem maddelerinden biri Avrupa Birliği üyelik süreci içerisinden birlikte deneyim paylaşımımız nasıl olabilir? Ortak tavırlarımız, durumlarımız neler olabilir? Avrupa Birliği ile münasebetlerimizde farklı anlattıklarımız nelerdir, bunu daha ileri nasıl taşıyabiliriz? Bilhassa ilişkin olduğumuz bölgeye yönelik farkındalığı Brüksel’de nasıl arttırabiliriz? Aday ülkeler olarak yani yüklü olarak bu mevzunun üzerinden geçtik. Biliyorsunuz Avrupa Birliği’nin de bölgeye yönelik çok önemli ekonomik ve kültürel, siyasi, teknolojik, birçok alanda siyasetleri var.

Fakat bizler Avrupa Birliği üyesi değiliz, aday ülkeyiz. Aday ülke olmanın getirdiği sorumluluklar var. Bu sorumluluklar giderek daha bağlayıcı hale gelebiliyor. Aday ülkeler kendi tercihlerine bağlı olarak Avrupa Birliği’nin aldığı kararları uygulama ve uygulamama istikametinde adımlar atabiliyor. Türkiye’nin baştan beri düşündüğü temel itibariyle bir ortak noktayı bulup ortak nokta üzerinden ortak bir durumu oluşturabilir miyiz? Türkiye’nin bu arayışı vardı. Dolayısıyla Avrupa Birliği konusundaki çalışmalarımızda daha koordineli bir ortam oluşturmak istikametinde bir mutabakata varıldı. Bilhassa Avrupa’nın vize siyasetleri başta olmak üzere Gümrük Birliği siyasetleri başta olmak üzere bu bahislerde birlikte deneyim paylaşımımız ne olabilir? Var olan jeostratejik ortam ne tıp değişiklikler getiriyor ülkelerin üyelikleri ne vakit gerçekleşecek? Bütün bunların hepsini ayrıntılı bir formda tartışmaya müsaade veren bir platform oldu.

“MASA ETRAFINDA HER ÜLKENİN FARKLI KAPASİTESİ VAR”

Diğer taraftan şunu da anlatmaya çalışıyoruz, tarihi olarak, coğrafik olarak, kültürel olarak bu ülkeler her biri birbirinin devamıdır. Hasebiyle bu kadar karşılıklı bağımlılığın olduğu bir ülkeler topluluğunun aşikâr bahislerde ortak hareket etmesi değerli. Birebir vakitte aramızdaki bu karşılıklı bağımlılığı sağlayan ortak noktaları çağdaş vakitlerde, ticarete, iktisada, siyasi işbirliğine ve savunma sanayi iş birliğine nasıl dönüştürebiliriz? Onunla da ilgili çalışma konusunda mutabık kaldık. Zira masa etrafındaki her ülkenin farklı kapasitesi var. Bu mevzuyu bir gündem hususu olarak ele aldık.

“BU 6 ÜLKENİN 6’SINDA DA TÜRKLER TURİZM SAYISINDA BİRİNCİ SIRADA GELİYOR”

Gençlik ve eğitim konusunda mobilizasyonun ehemmiyetine değindik. Bilhassa gençlerin daha fazla eğitim karşılıklı birbirlerini tanıması kıymetli. Bu 6 ülkenin 6’sında da Türkler turizm sayısında birinci sırada geliyor. Biliyorsunuz Balkan çeşitleri artık son derece revaçta. Vatandaşlarımız Balkanlara tiplerle gidiyorlar. Her gittiğimiz başkentte Türk turistleri görüyoruz. Bu ülkelerde bundan son derece mutlular. İstanbul ve Türkiye’nin geri kalanında hem turistik açıdan hem iş açısından da bu ülkeler için büyük bir çekim alanı. Bunu daha da ileriye nasıl taşırız bunu biz gereğince gözlemliyor muyuz, değerlendirebiliyor muyuz? Onun arayışı içerisinde de olduk, bunu da devam ettireceğiz.

BÖLGESEL SIKINTILARA BÖLGESEL ÇÖZÜM

Bir de bölgesel problemlere bölgesel tahlil üretme konusunda da mutabık kaldık. Biliyorsunuz biz bu mevzuyu hem Kafkaslar için hem Karadeniz için hem Yakın Doğu, Orta Doğu içerisinde çok kullanıyoruz. Yani hegemonyayı beklemektense kendi sıkıntılarımızı kendimizin çözeceği bir kapasite varsa onu da ortaya koymak bizim için bir vazife. Bu husustaki farkındalık istikametinde tartışmalarımız, görüşmelerimiz oldu. O hususta da memnuniyetle bir ortak yerin olduğunu gördük.

“6 AYDA BİR TEKRAR TOPLANMA KARARI ALDIK”

6 ayda bir tekrar toplanma kararı aldık. Şimdilik İstanbul merkezi olmaya devam edecek. Balkan Barış Platformu bir gayri resmi formattır. Gayri resmi formatta, hür ortamda samimi bir formda resmi kayıtlar olmadan sıkıntıları açık bir formda tartışma üzerine kurulmuş bir format var. Önümüzdeki vakit dilimi içerisinde biraz ilerleme kaydettiğimiz vakitte başkanlarımıza de bu formatta bir ortaya getirme konusunda mutabık kaldık.

“BÖYLE BİR PLATFORM OLMASI, VAR OLAN SORUN ALANLARININ ÇÖZÜLMESİNE DE HİZMET EDECEK”

Masa etrafındaki birtakım ülkelerin birbirleriyle olan sorun alanları ne olacak? Hiç kimse eski günlerdeki üzere bir sıcak savaşın, çatışmanın varlığını istemiyor. Sıkıntıların diplomasi yoluyla konuşarak anlaşarak çözülmesi gündemin bu halde ilerletilmesi konusunda masa etrafında bir görüş birliği var. Ben bunu ikili görüşmelerimde de zati görüyordum. Onun için bu türlü bir platform olması, var olan sorun alanlarının çözülmesine de hizmet edecek. Fakat bölge sıkıntılar o kadar çok odaklanıyor ki başka fırsat alanları da kaçırılıyor. Ekonomik olarak güvenlik olarak bize negatif geri dönüşümleri oluyor. Hasebiyle aşikâr meselelerin parantez içine alıp yahut onları çözmeye devam ederken, barışçıl yollarla ekonomik ve öteki alanlarda nasıl işbirliği yapılabilir? Çalışma konusunda bir farkındalığının olduğunu zihinsel mutabakatın olduğunu gördük. Taraflar masa etrafında da bunu tabir ettiler. Bence bölgesel barışı devamı ismine en büyük çıktısı da bu.