Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ulusal Besin Referans Laboratuvarı’nda incelemede bulunarak açıklama yaptı.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, son 3 yılda yapılan 250 bin pestisit kontrolüyle kalıntı oranının yüzde 35 azaltıldığını belirterek, “Gıda eserlerinin satıldığı yahut tüketildiği yerlerde karekod uygulamasını zarurî hale getireceğiz. Buralara giden vatandaşlarımız karekod vasıtasıyla kelam konusu yerin en son ne vakit denetlendiğini görebilecek.” dedi.
Laboratuvarda et eserlerinden zeytinyağına kadar çeşitli besinlerin tahlilinin yapılarak güvenilirliğinin test edildiği bilgisini veren Yumaklı, Türkiye’de 41’i kamu, 102’si özel toplam 143 laboratuvarın olduğunu söyledi.
1,3 MİLYON KONTROLDE 1,4 MİLYAR LİRA CEZA UYGULANDI
Vatandaşların muteber besine ulaşması için kontrollere sürat kesmeden devam edeceklerini vurgulayan Yumaklı, geçen yıl 1,3 milyondan fazla kontrol gerçekleştirdiklerini, bu kapsamda ilgililere 1,4 milyar lira idari para cezası uyguladıklarını lisana getirdi.
HALK SIHHATİNİ TEHDİT EDEN ÜRÜNLER
Yumaklı, halk sıhhatini tehdit eden besinlerle ilgili savcılıklara cürüm duyurusunda bulunduklarına dikkati çekerek, şöyle konuştu:
2024’te 610 evrak için kabahat duyurusunda bulunduk. Bizim buradaki maksadımız ceza kesmek değil, vatandaşımızın gönül rahatlığıyla besin eserlerini tüketebileceği ortamı oluşturmak. Geçtiğimiz yıl taklit-tağşiş uygulamasıyla vatandaşımızın kontrol sonuçlarını şeffaf halde takip edebilmeleri maksadıyla internet sitemiz üzerinden anlık olarak sonuçları yayınlamaya başlamıştık. Bu hususta vatandaşlarımızdan olumlu geri dönüşler aldık. Buradan tekrar söz etmek istiyorum, en yeterli besin denetçisi vatandaşımızın kendisidir.
Yumaklı, “Gıda eserlerinin satıldığı yahut tüketildiği yerlerde karekod uygulamasını mecburî hale getireceğiz. Buralara giden vatandaşlarımız karekod vasıtasıyla kelam konusu yerin en son ne vakit denetlendiğini görebilecek. Sağlıklı ve emniyetli besin haktır. Taahhüt ettiği gereklilikleri yerine getirmeyen işletmelere bugüne kadar olduğu üzere bundan sonra da rastgele bir toleransımız olmayacak.” sözlerini kullandı.
“TÜRKİYE’NİN PESTİSİT KULLANIM ORTALAMASI AB’NİN ALTINDA”
Yumaklı, pestisit konusunda da yanlış bilgilerin yayıldığına dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:
Öncelikle burada eli öpülesi çiftçilerin suçlandığını görüyoruz. Elbette uygulamada kusur yapanlar olabilir fakat bunların oransal büyüklüğü bizlerin hassasiyetiyle yanlışsız orantılı değil. Çok küçük yahut toplam üretim içinde büyük hissesi yok. Bizim hassasiyetimiz bunları büsbütün azaltmak. Pestisit yani zirai ilaç kalıntısını, üretilen yahut tüketilen eserlerde belirli oranın altına düşürmekle ilgili gayretlerimizin üreticileri suçlamakla ilgili bir istikamete gittiğini görüyoruz. Bunun gerçek olmadığını, bunu hiçbir formda kabul etmediğimizi belirtmek istiyorum.
Pestisit konusunda AB ile tam uyumlu olduklarını vurgulayan Yumaklı, bu kapsamda 223 unsurun yasaklandığı bilgisini verdi.
Yumaklı, yalnızca ihracata giden eserlerin denetlendiği tarafında de yanlış bir algı olduğuna dikkati çekerek, “Tarladan, son kesin noktalara kadar birçok yerde arkadaşlarımız kontrol ve tahlillerini yapmaya devam ediyorlar. Son 3 yılda 250 bin pestisit kontrolü yapıldı. Bunun sonucunda pestisit kalıntı oranı yüzde 35 azaltıldı. Biz bunu kâfi görmüyoruz. Bütün maksadımız mümkün olduğu kadar sıfıra yaklaştırmak. Bir dekarlık alanda kullanılan pestisit oranı dünyada yaklaşık 2,26, AB’de 3,2 kilogram. Türkiye’de ise bu oran 2,3 kilogram. Türkiye, pestisit kullanım ortalamasında AB ülkelerinin altında, dünya ortalamasıyla neredeyse tıpkı düzeyde.” diye konuştu.
İhracata giden yahut yurt içinde reddedilen eserlerin pestisitten kaynaklandığı izlenimi verildiğine işaret eden Yumaklı, bunların yarısının “aflatoksin” denilen küflenme üzere kuru meyvelerde rastlanan oluşumlar nedeniyle olduğunu söyledi.
ANTEP FISTIĞINDA AFLATOKSİN
Yumaklı, “Antep fıstığında fazla aflatoksin nedeniyle 1473 parti eserden yalnızca 20, kuru incirde yeniden fazla aflatoksin nedeniyle 5 bin 600 sevkiyatın yalnızca 81’i iade edildi. Kuru kayısıda kükürtdioksit oranının fazlalığı nedeniyle 21 bin 3 tondan 282 tonu iade edildi. Elbette bunların oluşum nedenleri, bir daha olmaması için ne yapılması gerektiği konusuna ağır halde müdahil oluyor ve çalışmalar yapıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
İade edilen eserlerin durumuna ait de bilgi veren Yumaklı, bu eserlerin tahlile tabi tutularak imha edildiğini bildirdi.
TUNUS’A PATATES İHRACATI
Yumaklı, son periyotta bilhassa Tunus’a ihraç edilen patatesle alakalı dezenformasyon yapıldığını lisana getirerek, şu sözleri kullandı:
Tunus’a ihraç edilen patatesler rastgele bir pestisit kalıntısı ya da diğer sebepten değil, tespit edilen bitkinin kendisine has hastalık sebebiyle iade ediliyor. Başkalarında olduğu üzere bunda da bizim rastgele bir müsamahamız olmayacak. Tespiti yapılan eserleri imha edeceğiz. Bu eserler birkaç gün sonra Mersin Limanı’na gelecek. Bu mevzuda tereddütte olan varsa kendilerini imhayla ilgili süreci ve prosedürü görmek ismine oraya davet ediyoruz. Bunun 2 bin 500 tonluk eser olduğunu belirtmek istiyorum. Ülkemizdeki patates üretiminin toplam içinde bindelerle söz edilebilecek bir oran. Ayrıyeten, yaptığımız bütün çalışmalar sonucunda RASFF (Gıda ve Yemde Süratli Alarm Sistemi) bildirim sayısı son 3 yılda yüzde 54 düştü. Bunları kâfi görmüyoruz, bizim gayemiz bunu sıfıra yaklaştırmak.
Resmi Gazete’nin 7 Ocak tarihli tekrarlanmış sayısında “Türk Besin Kodeksi Pestisitlerin Azamî Kalıntı Limitleri Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”in yayımlandığını hatırlatan Yumaklı, bilhassa çok fazla bildirim alan eserlerin ihracatçısı olan firmaların süreçlerini değiştirdiklerini bildirdi.
Bu kapsamda, azamî kalıntı oranlarının limitlerini tekrar belirlediklerine vurgu yapan Yumaklı, kelamlarını şöyle tamamladı:
Birçok besinde uygulanacak azamî pestisit kalıntı limitlerinde memleketler arası güncellemeleri dikkate aldık. ‘Önceden uyumlu değildi, artık uyumlu hale getiriyorsunuz’ telaffuzunun yanlış olduğunun altını çiziyorum. Bu dinamik bir süreç. Güncellemeler olduğu vakit değerlendirip süratli biçimde adaptasyon sağlıyoruz. Bakanlığımızın ilgili üniteleri bu laboratuvar başta olmak üzere, bütün ögelere entegrasyonu sağlamak üzere ağır efor sarf ediyorlar. Bu entegrasyonu yalnızca memleketler arası toplulukta yapılan güncellemeleri ahenk diye düşünmeyin. Birebir formda bizim laboratuvarlarımıza da başvurulan birtakım hususlarda bizlerin ve arkadaşların kimi tespitleri ya da metodolojik tavsiyeleri milletlerarası düzenlemeler için örnek teşkil ediyor.