Tarihte devlet teminatında paranın birinci basıldığı yerde, Lidyalıların Batı’ya değil Doğu’ya dönük olduğunu kanıtlayan bulgulara rastlandı.
UNESCO Dünya Miras Listesi’ndeki Sardes Antik Kenti’nde yürütülen arkeolojik araştırmalarda milattan evvel 8. yüzyıla tarihlenen Lidya Sarayı’nın kalıntıları bulundu.
Manisa’nın Salihli ilçesinde yer alan ve Lidya Devleti’ne başşehirlik yapmış Sardes’te yaklaşık 120 yıl evvel başlayan arkeolojik hafriyat ve onarım çalışmaları, ABD Wisconsin Üniversitesinden Prof. Dr. Nicholas Cahill başkanlığında devam ediyor.
SARDES’İN GEÇMİŞİ MİLATTAN EVVEL 1200’LÜ YILLARA DAYANIYOR
Geçmişi milattan evvel 1200’lü yıllara dayanan Sardes, farklı medeniyetlerden ayakta kalmış çok sayıda yapı ve yapıtı barındırıyor.
Antik kente gelenler, Lidya periyodundan kalan tümülüsleri, çok ilahlı dinler periyodundan kalan Artemis Tapınağı’nı, Antik Çağ’ın kayıtlara geçen en büyük sinagogunu, Yuhanna İncili’nde bahsi geçen kiliseyi, Roma periyodu anıtsal hamam ve gimnazyum kalıntıları görme imkanı buluyor.
8 METRE DERİNLİKTE SARAY KALINTISI
Sardes’te bu yıl yapılan çalışmalarda yaklaşık 8 metre derinlikte Lidya devrine ilişkin sarayın, lüks konutların ve terasların kalıntılarına ulaşıldı.
“LİDYA PERİYODUNA ULAŞMAK ZOR”
Prof. Dr. Cahill, AA muhabirine, Lidya periyodunun üzerinde Pers, Helenistik, Roma ve Bizans katmanları bulunması nedeniyle Sardes’teki çalışmalarda Lidya devrine ulaşmanın sıkıntı olduğunu söyledi.
LİDYA DEVRİNE ULAŞILDI
Gimnazyumun yaklaşık 1 kilometre doğusundaki çalışmalarda ağır bir uğraşla başka medeniyetlerini katmanlarını aştıklarını ve Lidya periyoduna inmeyi başardıklarını lisana getiren Cahill, “Bu düzeyde yaklaşık 30 bronz ok ucu, insan iskeleti kesimleri ve 9 gümüş sikke bulundu. Bu sikkeler, dünyanın bilinen en eski gümüş sikkelerindendi. Milattan evvel 6. yüzyılın başına tarihlenebilecek daha erken bir evre ortaya çıkarıldı. Üçüncü evrede toprak altında gömülü, milattan evvel 8. yüzyıla ilişkin bir katman belirlendi ve birebir istikamette saray inşa edildiği ortaya çıktı. 1,5-2 metre genişliğinde taş duvarlara sahip, 6 metreden yüksek anıtsal bir yapı kelam konusu.” ifadesini kullandı.
BU KEŞİF BİLİNENLERİ DEĞİŞTİRDİ
Cahill, sarayın bulunmasının tarih açısından çok kıymetli olduğunu anlatarak, şunları kaydetti:
Bu bulgu kıymetli zira Yunan kentleri 8. yüzyılda sırf küçük meskenler inşa etmişken Lidyalılar çok daha erken periyotta anıtsal teraslar ve yapılar yapmaya başlamış. Bu mimari, Friglerin milattan evvel 9 ve 10. yüzyıllardaki anıtsal yapılarından da esinlenmiş olabilir. Tarihçiler, Lidyalıların biraz Yunanlar üzere olduğunu düşünüyordu. ‘Milattan evvel 7. yüzyılda kentleşmeye başlamışlar, ondan evvel köyde yaşamışlar.’ diye düşünüyordu. Lakin artık bu yeni bulgularla öğrendik ki o yanlış. Sardes milattan evvel 8. yüzyılda büyük anıtsal bir kent olmuş. Teras sistemini o devirde başlatmışlar. Bu gösteriyor ki Lidyalılar doğuya bakmış, temel bir Anadolu medeniyeti olmuş, Yunan medeniyeti değil.
SARAYIN ÜZERİ KAPATILDI