Marmara’da müsilaj artmaya devam ediyor
KOÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Araştırma Vazifelisi Dr. Serdar Aksan ve yüksek lisans öğrencisi Barış Karakaş 21 Ocak’ta Gölcük açıklarında araştırma için dalış gerçekleştirdi.
Yapılan dalışta, denizin yaklaşık 12-13 metre derinliğinden itibaren ağır halde müsilaj varlığının imajı kaydedildi.
Zeminde kümelenmiş müsilajlar olduğu da görüldü.
24 Ocak’ta Yalova Altınova açıklarında yapılan incelemede ise denizin yüzeyinde de katmanlar halinde müsilaj olduğu görüldü.
“YÜZEYDE DE VARLIĞINI HİSSETTİRDİĞİNİ GÖRÜYORUZ”
Sonbahar aylarından itibaren müsilajın giderek arttığını belirten KOÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halim Aytekin Ergül, “Müsilaj ya da ‘Deniz salyası’ ismini verdiğimiz oluşum, tek hücreli fitoplanktonik organizmalardan beden ifrazatı formunda salgılanan ve aslında olağan şartlarda denizlerde rastlanan fakat Marmara Denizi’nde çok ağırlaşmış halde karşılaştığımız ve maalesef birçok bakımdan ziyan veren, ekonomik kayıplara da neden olabilen ya da deniz ömrünü olumsuz etkileyebilen bir durum haline geldi. Bunu 2021 yılında bütün halkımız maalesef deneyim etmişti.
Yine benzeri oluşumlarla karşılaştığımızı üzülerek söylemek zorundayım. Bilhassa sonbahar aylarından itibaren Marmara Denizi’nin farklı bölgelerinde yaptığımız çalışmalarda ve gözlemlerde giderek artan boyutlarda varlığını koruduğunu, sürdürdüğünü görüyoruz.
Geçtiğimiz hafta Altınova açıklarında yaptığımız bir çalışmada, müsilaj katmanlarının su yüzeyinde de görülür halde var olduğunu belirledik. Yani suyun muhakkak derinliklerinde var olduğunu zati biliyorduk lakin oluşumun yüzeyde de artık varlığını hissettirdiğini görüyoruz. Bu ne yazık ki önümüzdeki aylarda varlığını daha da çok hissettirebileceğini düşündürüyor” tabirlerini kullandı.
“ALINAN SONUÇLARIN NE KADAR KÂFİ OLDUĞUNU DENİZİN DURUMUNDAN GÖRMEMİZ MÜMKÜN”
Tedbirlerin ulaşabildiği seviyenin kâfi olmadığını söyleyen Prof. Dr. Ergül, “Yoğun olarak 2021 yılında bilhassa bu meseleyle birlikte biz de boğuşmaya başladık. Görünen o ki önümüzdeki süreç yeniden bu boğuşmayla birlikte geçecek. Zira müsilajın oluşumunda ham husus olarak tek hücreli canlıların kullandığı bilhassa azotlu ve fosforlu bileşiklerin su ortamında varlığını koruduğunu görüyoruz.
Marmara Denizi’nin çabucak her tarafında besleyici elementlerin farklı derişimlerde olmakla birlikte, müsilajın oluşturulabilmesi için kâfi derişimlerde olduğunu tespit ediyoruz. Bu aslında uzun müddettir de bilinen bir gerçek.
Esasen, bunun bertarafı ile ilgili önlemler de alınmaya çalışılıyor. Yani oluşturulan komitelerde, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde bu hadise ile ilgili alınan aksiyonlarda da bu durum vurgulandı. Bilhassa arıtma tesislerinin ileri arıtım yapan tesisler haline dönüştürülmesi ile ilgili bir irade ortaya koyuldu.
Bununla ilgili de bildiğim kadarıyla çalışılıyor fakat alınan sonuçların ne kadar kâfi olduğunu fiilen lakin denizin durumundan görmemiz mümkün. Görünen o ki önlemlerin ulaşabildiği seviye kâfi değil. Umuyorum önümüzdeki süreçlerde bu husustaki irade artarak devam eder ve bu meseleden kurtuluruz ya da denizin bu müsilajla baş edebilir, onu çevirebilir hale gelmesini sağlayabiliriz” dedi.
“BU DOĞAL ARTIŞ DENİZİN KALDIRABİLECEĞİ YÜKÜN DAHA FAZLASINI ÜRETİYOR”
Daha evvel görülmeyen müsilajın son yıllarda neden görülmeye başlandığı sorusuna da cevap veren Prof. Dr. Ergül, “Esasen o periyotlarda de ondan evvelki yıllarda da 2021’den evvel de vardı ama yoğunluğu denizin yüzeyinde hissedilebilir, gözle görülebilir halde değildi. O dönemlerde Marmara Denizi bunu çevirebiliyor, azot-fosfor istikrarını kurabiliyordu. Ancak biz 2021’deki çalışmaları, teknik olarak ölçümleri yaptığımızda Marmara Denizi etrafındaki nüfus aşağı üst 25 milyon civarındaydı.
Geçtiğimiz aylarda TÜİK kayıtlarına nazaran Marmara bölgesindeki deniz etrafındaki Nüfusun, 27,2 milyona yükseldiğini gördük. Hasebiyle da bilhassa nüfus arttıkça evsel deşarjların da buna bağlı olarak artışı doğaldır ve bu doğal artış denizin kaldırabileceği yükün daha fazlasını belirli ki üretiyor.
Muhtemelen daha evvelki devirlerde deniz, sirkülasyonlar, akıntılar, müsilaj oluşumunu ya da gözle görülür hale gelişini engelleyecek formda bunu çevirebiliyordu. Fakat maalesef artan baskı, yani azotlu ve fosforlu bileşiklerin girdisi, oradaki müsilajı üreten organizmaların hammadde olarak rahatlıkla kullanabilecekleri seviyelere ulaştı ve bu devam ediyor” diye konuştu.
“ATIK SU ARITMA TESİSLERİ, İLERİ TEKNOLOJİ KULLANMALI”
Önerilerini de sıralayan Prof. Dr. Ergül,
Çünkü ileri seviyede arıtım yapan tesislerden bile az ya da çok denize azotlu, fosforlu bileşikler gönderilmeye devam ediyor. 2021 yılında müsilajla ilgili çalışmalarımızı yaparken tespit ettiğimiz bir konu şuydu; Marmara Denizi etrafındaki bütün atık su arıtma tesisleri ileri seviyede arıtım yapan tesisler haline dönüştürülse bile, yılda yaklaşık 8 groston azot ve 1,3 groston fosfor hala denize deşarj edilmeye devam edecek.
25 milyonluk nüfusu baz alarak yaptığımız bu çalışmayı artık yenileyecek olsak, nüfusu 27,2 milyona çıktığını göz önüne alırsak yani tablo daha da ağırlaşmış oluyor. Hasebiyle da önümüzdeki günlerde müsilajla ilgili oluşumları 2021 yılında gördüğümüz oluşumlara misal biçimde görmemiz hiç sürpriz olmayacaktır” sözlerine yer verdi.
“YAZ MEVSİMLERİNDE AZALMA GÖZLENMESİ NORMALDİR”
Su sıcaklıklarının müsilaja tesirine dikkat çeken Prof. Dr. Ergül, “Marmara Denizi’nin farklı bölgelerinde sonbahar aylarından bu yana yürüttüğümüz, bilhassa tüplü dalışlarla sualtı manzara kayıtlarıyla birlikte yürüttüğümüz çalışmalarda, su sıcaklığıyla müsilaj oluşumu ortasındaki ilgiyi de görüyoruz ve su sıcaklıkları müsilajı oluşturan canlıların çok sevdiği, optimum kabul edilen düzeye hakikat yükseldikçe, müsilajın derinlerde oluşurken artık yüzeye yakın katmanlarda da oluştuğunu gözlemlemeye başladık.
Görünen o ki bahar mevsimlerinde yüzey sıcaklığı aşağı üst 15 santigrat derece civarına ulaştığı vakit, müsilajın yüzeyde de artık daha çok oluştuğunu ve ağırlaştığını görmemiz mümkün olabilir. Bahar mevsimlerindeki oluşumun yaz mevsimlerinde azalması beklenir. Zira yüzey suyu sıcaklıkları, bu organizmaların bilhassa sevdikleri sıcaklık kıymetlerinin üzerine çıkar. Münasebetiyle da o mevsimlerde biraz azalma gözlenmesi, bunun beklenmesi normaldir” dedi.
“DEVLETİMİZİN ELİNDE TAHLİLE YÖNELİK YAPILABİLECEKLERLE İLGİLİ DEĞERLİ BİR BİLGİ BİRİKİMİ VAR”
Yapılan çalışmalar ve alınan tedbirlere de değinen Prof. Dr. Ergül, “Oluşumu destekleyen, besleyen azotlu ve fosforlu bileşiklerin girdilerinin azaltılması için bütün Marmara Bölgesi etrafındaki kurumların, kuruluşların, yetkili kurumların hepsinin bahse ciddiyette el atması gerekir. Meclisimizin bu hususta almış olduğu kararlar var. Bu iradenin sürdürülmesi ve orada alınan kararların desteklenmesi gerekir. Esasen bu bahisle ilgili gerek bakanlıklarımız gerekse araştırma kuruluşlarımız, üniversitelerimiz çalışıyorlar. Benim bildiğim Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, TÜBİTAK tarafından yürütülen projeler var.
Tabiat Varlıklarını Koruma Kurumu tarafından yürütülen bir projenin içerisinde arkadaşlarımızla bulunuyoruz. Burada gerçekten önemli tespitler yapılıyor ve devletimizin elinde tahlile yönelik yapılabileceklerle ilgili kıymetli bir bilgi birikimi var. Hasebiyle bunların hayata geçirilmesi için kamuoyunu da ikna ederek güçlü bir irade konulması gerekir. Özellikle Marmara Denizi üzere küçük bir deniz etrafında nüfus dağılımı ile ilgili önemli bir sorunumuz olduğunun tespit edilmesi ve bununla ilgili aksiyonlar alınması gerekir” diye konuştu.
