Mehmet Şimşek, dezenflasyonda etkin olacak dört temel unsuru açıkladı
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2025 yılında kalıcı fiyat istikrarını sağlamayı ve iktisatta yapısal dönüşümü hızlandırmayı hedeflediklerini söyledi.
2025’te maliye siyasetinin daha sıkı olacağını vurgulayan Şimşek, “Enflasyonun düşmeye devam edeceği bu devirde para siyasetini desteklemek için mali disiplini güçlendirecek ve arz taraflı siyasetleri devreye alacağız.” dedi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Ekonomi Muhabirleri Derneği’nin (EMD) yayın organı EKONOM Mecmuasına yaptığı açıklamada kıymetli iletiler verdi.
Bakan Şimşek, 2023 yılı mayıs ayından itibaren uyguladıkları programın olumlu sonuçlarını aldıklarını belirterek, 2024 yılının dış kırılganlıkların azaltıldığı, dayanıklılığın artırıldığı, makro finansal istikrarın güçlendirildiği bir yıl olduğunu söyledi.
“TÜRKİYE’Yİ YÜKSEK GELİRLİ ÜLKELER ORTASINA SOKACAĞIZ”
Programı muvaffakiyetle uygulayarak ödemeler istikrarı riski ve enflasyonun denetimden çıkma riskini ortadan kaldırdıklarını kaydeden Şimşek, şöyle dedi:
2025 yılında ise kalıcı fiyat istikrarını sağlamayı ve iktisatta yapısal dönüşümü hızlandırmayı hedefliyoruz. Enflasyonun düşmeye devam edeceği bu periyotta para siyasetini desteklemek için mali disiplini güçlendirecek ve arz istikametli siyasetleri devreye alacağız. Sürdürülebilir yüksek büyüme ve daha adil bir gelir dağılımı için verimliliği ve rekabet gücümüzü artıracak yapısal ıslahatları hayata geçirerek ülkemizi yüksek gelirli ülkeler ortasında konumlandıracağız.
DEZENFLASYONDA BELİRLEYİCİ OLACAK 4 BAŞLIK
Şimşek, enflasyondaki düşüşün devam edeceğini belirterek, 2025’te dezenflasyonda dört temel konunun belirleyici olacağını söyledi. Şimşek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
- Para siyasetinin gecikmeli tesirleri görülecek
Birincisi, para siyasetinin enflasyona gecikmeli tesiri vakitle daha net görülecek.
- Bütçe açığı azalacak
İkincisi, 2025 yılında bütçe açığının ulusal gelire oranının azalması negatif mali tesir yaratacak.
- Yönetilen ve yönlendirilen fiyatlar enflasyona uyumlu belirleniyor
Üçüncüsü, bütçe imkanlarının elverdiği ölçüde, yönetilen ve yönlendirilen fiyatları enflasyon gayesiyle uyumlu olarak belirleyeceğiz. Örneğin, enflasyonu etkileyen kalemlerde yine değerleme oranını uygulamadık. 2025’te akaryakıt eserlerinde yapılacak ÖTV artış oranını yüzde 6 ile sonlandırdık ve 12 milyar liralık vergi gelirinden vazgeçtik.
- Gıda, konut ve güçte önlem ve reformlar
Dördüncüsü, dezenflasyonu yalnızca talep istikametli siyasetlerle değil, besin, konut ve güç üzere birçok alanda arz taraflı önlemlerle de destekleyecek; bu alandaki ıslahatlara sürat kazandıracağız. Besin arzını artırmak maksadıyla sulama projeleri, arazi toplulaştırması, besin lojistiği ve besin ihtisas bölgelerinin kurulmasına yönelik dayanaklarımızı sürdüreceğiz. Toplumsal konut arzının artırılması da arz taraflı siyasetlerin temel ögelerinden biri olacak. Güç dönüşümünü ise hem yerli hem de yenilenebilir kaynakları önceliklendirerek gerçekleştireceğiz.
YENİ VERGİ DÜZENLEMELERİ VE KAYIT DIŞILIKLA MÜCADELE
2025 yılında maliye siyasetinin daha sıkı olacağını vurgulayan Şimşek, “2025 yılı, yeni vergi düzenlemelerinden daha çok kayıt dışılıkla uğraş ve harcama disiplini periyodu olacak. Zelzele dışındaki alanlarda harcama disiplinine devam edeceğiz. Yeni ihdas edilen taban kurumlar vergisi başta olmak üzere alınan gelir önlemleri, vergilemede istekli ahengi güçlendirecek çalışmalar, aktif tahsilat ve kontrol performansıyla bütçe açığını düşürmeye devam edeceğiz” dedi.
“BÜTÇE AÇIĞININ ULUSAL GELİRE ORANI AZALACAK”
Şimşek, bu kapsamda bütçe açığının ulusal gelire oranının 2025’te yüzde 3,1’e ve sonraki yıllarda yüzde 3’ün altına gerilemesini beklediklerini söz ederek, böylelikle kamu maliyesiyle de enflasyonla gayrete çok güçlü bir dayanak sağlayacaklarını belirtti.
“KAMU İHALE ISLAHATININ TEKNİK ÇALIŞMALARI TAMAMLANDI”
Mal ve hizmet piyasalarında ağırlaşmaya müsaade vermeyeceklerini lisana getiren Şimşek, şu değerlendirmeyi yaptı:
Arz tarafında eser ya da kesim bazında monopolleşme eğilimlerine de pürüz olacağız. Bu kapsamda mal ve hizmetlerde, piyasaya girişin-çıkışın kolaylaştırılması ile global entegrasyonun sağlanması kritik kıymet taşıyor. Zira rekabetin olduğu ortamda verimlilik artar, yenilikçi tahliller ortaya çıkar ve bu da doğal olarak dezenflasyonist bir etki yaratır. Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği’nin güncellenmesini; tarım, hizmetler ve kamu alımlarının kapsam dahiline alınmasını son derece kıymetli buluyoruz. Hasebiyle global entegrasyonu sırf ekonomik bir gereklilik değil, tıpkı vakitte dezenflasyon sürecinin kıymetli bir ögesi olarak da görüyoruz. Kamu alımları tarafında Kamu İhale Islahatına ait teknik çalışmalarımızı tamamladık ve Partimizin yetkili organlarına kıymetlendirmek üzere ilettik.
REZERVLERDEKİ ARTIŞ
Cari açıktaki düşüş, dış finansmana erişimin güzelleşmesi ve Türk lirasına artan inanç sonucunda, değerli ölçüde rezerv birikimi sağladıklarını belirten Şimşek, “2023 yılı Mayıs ayına nazaran brüt rezervlerimiz yaklaşık 57 milyar dolar, swap hariç net rezervlerimiz ise 104 milyar dolar arttı. Milletlerarası tanıma nazaran rezerv yeterliliğimiz eşik düzeye ulaştı. Rezervlerdeki artışın yaklaşık yüzde 75’i yurt içi portföy tercihlerinden, yani zıt para ikamesinden kaynaklandı. Programla birlikte Türk Lirasına itimat arttı ve yabancı para mevduatların toplam içindeki hissesi yüzde 41,4’e geriledi.” dedi.
“GELİR DAĞILIMI İYİLEŞİYOR”
Uygulanan iktisat programı sayesinde gelir dağılımındaki bozulmayı gidermeye başladıklarını belirten Şimşek, şöyle devam etti:
Gelir dağılımı eşitsizliğini gösteren Gini Katsayısı 2022 yılında, 2005 yılından sonra en makûs düzeyini görmüştü. Fakat 2023 yılında bu eğilim bilakis döndü, gelir dağılımında adalet yine sağlanmaya başladı. Çalışanlarımızın ulusal gelirden aldığı hisse son 26 yılın en yüksek düzeyine ulaştı. Enflasyondaki düşüşün devamıyla, vatandaşlarımızın alım gücü daha da artacak ve gelir dağılımındaki bozulma düzelmeye devam edecek.
BÜTÇE AÇIĞI
Deprem harcamalarının tesiriyle 2023’te bütçe açığının ulusal gelire oranını yüzde 6,4 öngörmüştük. Uyguladığımız siyasetlerle bu oran yüzde 5,2 gerçekleşti ve gelişmekte olan ülke ortalamalarının altında kaldı. 2024 yılında ise bu oranın yüzde 4,9 olarak gerçekleşmesini bekliyoruz.
BÜYÜME KOMPOZİZYONU
Mehmet Şimşek, röportajda şu bilgileri de paylaştı.
-Dezenflasyon sürecinde büyüme ölçülü ve daha istikrarlı seyrediyor. 2023 yılı üçüncü çeyreğinde iktisatta başlayan dengelenme belirginleşerek sürüyor. 2024’ün birinci üç çeyreğinde yüzde 3,2 gerçekleşen büyümeye toplam yurt içi talep 1,3 puan, net dış talep ise 1,9 puan katkı yaptı.
-Jeopolitik gelişmeler ve en büyük ticaret ortağımız Almanya’daki zayıf talep, 2024 yılında ihracatımızın büyümeye katkısını sınırladı.
-Bunun yanı sıra stok maliyetlerindeki artış, iç talepteki yavaşlama ve başka ihracat pazarlarımızdaki görece zayıf talep imalat endüstrinde daralmaya neden oldu.
-Ancak ulusal gelirimizin yaklaşık 4’te 3’ünü oluşturan hizmetler, inşaat ve tarım dallarında ekonomik aktivite hala güçlü görünümünü koruyor. Büyümedeki ivme kaybına karşın, işgücü piyasamız güçlü görünümünü sürdürmekte olup programın kısa vadeli tesirlerinin hayli sonlu olduğunu gösteriyor.
-Mevsimsel düzeltilmiş istihdam 2024 ekim ayında geçen yılın mayıs ayına nazaran 1,4 milyon kişi artarken birebir devirde işsizlik oranı 0.8 puan gerileyerek yüzde 8,8 oldu.”
-Enflasyondaki düşüş ve destekleyici global şartlarla birlikte, 2025’in ikinci yarısından itibaren ekonomik aktivitede rölâtif bir toparlanma öngörüyoruz.
-2025 yılında global büyümenin, ticaretin, finansal şartların ve emtia fiyatlarının ekonomimiz açısından daha destekleyici olmasını öngörüyoruz.
-İhracatımızın yüzde 72’sini oluşturan Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da büyümenin 2025 yılında hızlanması beklenmektedir.
-2025 yılı sonuna kadar piyasalar, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 50 baz puan, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) ise 100 baz puan daha faiz indirimi yapmasını öngörmektedir.
-Gevşeyen global finansal şartlar ülkemiz ve gelişmekte olan başka ülkeler açısından olumlu olacaktır. Global iktisatta korumacılığın arttığı bir devirden geçiyoruz.
-Üretimin yerelleştiği ve tedarik zincirlerinin dost ülkelere yöneldiği bu periyotta, Türkiye önemli avantajlara sahip.
-Gümrük Birliği dahil olmak üzere, 54 ülkeyle yaptığımız özgür ticaret mutabakatlarıyla, 30 trilyon dolarlık bir coğrafyaya entegreyiz ve bu sayede muhafazacı eğilimlere karşı sağlamız.
-Serbest ticaret mutabakatlarımızın olmadığı yakın ve dost coğrafyalarla da güçlü münasebetlerimiz var.
