Sevr Anlaşması’nın yerine Lozan’ı getiren büyük muharebe: Büyük Taarruz

Büyük Taarruz’un 103. yıl dönümü…

1919’da Birinci Dünya Savaşı sonrası İtilaf Devletleri, Mondros Ateşkes Antlaşması kararlarına dayanarak türlü mazeretlerle Anadolu’yu işgale başladı.

Ordusunun cephanesi elinden alınan Türk milleti, güç durumda bırakılmaya çalışıldı.

TÜRK MİLLETİ, KUVAYİ ULUSALA HAREKETİNİ BAŞLATTI

İşgal günlerinde İtilaf donanması İstanbul’a, Fransızlar Adana’ya, İngilizler Urfa, Maraş, Samsun ve Merzifon’a, İtalyanlar Antalya ve Anadolu’nun güneybatısına yerleşti.

Yunan Ordusu ise 15 Mayıs 1919’da İtilaf Devletleri’nin müsaadesiyle İzmir’e çıkarma yaptı.

Buna karşı Türk milleti, tarih boyunca gösterdiği ‘millet olma bilinci’ içerisinde işgallere karşı Kuvayi Ulusala hareketini başlattı.

“ÇANAKKALE GEÇİLMEZ”

Milletin önünde iki seçenek vardı, ya işgal güçlerine teslim olunacak ya da yıkılan yakılan bir ülke, yılmaz evlatlarının azmiyle yine ayağa kalkacak ve küllerinden doğacaktı.

TBMM’nin açılması üzerine işgal güçleri tüm baskıcı politikalarını Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşları üzerine ağırlaştırdı, bilhassa Batı Cephesi’nde hareketlilik başladı.

1921’de Polatlı’ya kadar gelen Yunan ordusu, daha birkaç yıl evvel tarih literatürüne “Çanakkale geçilmez” kelamını altın harflerle yazdıran Mustafa Kemal Paşa’nın akabinde giden vatan evlatları tarafından püskürtüldü.

HAZIRLIKLARI BİR YILA YAKIN SÜRDÜ

Sakarya’da 1921’de 22 gün 22 gece süren kanlı çarpışmaların akabinde durdurulan düşman ordusunu büsbütün yurttan atmak gayesiyle bir yıl kadar süren hazırlık devrinden sonra, 26 Ağustos 1922’de Başkomutan Mustafa Kemal Paşa Büyük Taarruz’u başlattı.

Başkomutan Mustafa Kemal, 26 Ağustos sabahı Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa (Çakmak), Batı Cephesi Kumandanı İsmet Paşa (İnönü) ile muharebeyi yönetmek üzere Afyonkarahisar hudutlarında kalan Kocatepe’de yerini aldı.

HAREKAT ŞAFAK VAKTİ TOPÇU ATEŞLERİYLE BAŞLADI

Topçu ateşleriyle şafak vakti başlayan harekatın devamında Türk askeri, sabahın birinci ışıklarıyla atağa geçip Tınaztepe’yi ele geçirdi ve Belentepe ile Kalecik Sivrisi’nden düşmanı uzaklaştırdı.

Taarruzun birinci gününde 1. Ordu birlikleri, Büyük Kaleciktepe ile Çiğiltepe ortasında 15 kilometrelik alanda, düşmanın birinci sınır mevzilerini ele geçirdi.

5’inci Süvari Kolordusu, düşman gerilerindeki ulaştırma kollarına başarılı taarruzlarda bulundu, 2’nci Ordu ise cephede tespit misyonunu aksatmadan sürdürdü.

Türk ordusu, 27 Ağustos sabahı yeniden bütün cephelerde tekrar taarruza geçti ve birebir gün Afyonkarahisar, 8’inci Tümen tarafından düşman işgalinden kurtarıldı.

28 ve 29 Ağustos’ta muvaffakiyetle sürdürülen taarruz, düşmanın 5’inci tümeninin etkisiz kılınmasıyla neticelendi.

30 AĞUSTOS’TA TAARRUZ BUYRUĞU VERİLDİ

29 Ağustos gecesi durum değerlendirmesi yapan kumandanlar, çabucak harekete geçilip taarruzun kısa müddette sonuçlandırılmasında hemfikir oldu ve planın 30 Ağustos’ta aksamadan uygulanması için gerekli tedbirler alındı.

Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Türk Ordusu’nun Kurtuluş Savaşı’nda kazandığı en kıymetli zaferin arifesinde, 30 Ağustos sabahında artık belde olan Kütahya’nın Altıntaş ilçesine bağlı Zafertepe Çalköy’de birliklere taarruz buyruğunu verdi.

YUNAN GENERALLER KAÇARAK KURTULDU

Mustafa Kemal Paşa’nın şahsen yönettiği Dumlupınar’daki meydan muharebesinde kahraman Mehmetçik, Yunan birliklerini Allıören, Keçiler, Kızıltaş deresi yolunun iki yanında büsbütün sarıp imha etti.

Kızıltaş deresi bölgesinde açık kalan alandan kimi Yunan birlikleri, General Trikopis, General Diyenis ve birçok Yunan kumandanı kaçtı.

BÜYÜK TAARRUZ 30 AĞUSTOS’TA ZAFERLE SONUÇLANDI

Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi 30 Ağustos’ta zaferle noktalandı.

Büyük Taarruz’un son safhası Türk askeri tarihine Başkomutan Meydan Muharebesi olarak geçti.

30 Ağustos 1922 Başkomutan Meydan Muharebesi sonunda, Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın ateş çizgileri ortasında, şahsen Zafertepe’den yönetim ettiği savaşta, düşman ordusunun büyük kısmı dört taraftan sarılarak büsbütün etkisiz hale getirildi.

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’TEN “İLK MAKSADINIZ AKDENİZ” EMRİ

Büyük Zafer’in sonraki günü, 31 Ağustos’ta Zafertepe Çalköy’de bir konutun bahçesindeki kırık kağnının üzerine muharebe alanlarının haritasını koyan Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Fevzi Paşa ve İsmet Paşa ile durum değerlendirmesi yaparak, Yunanlıların yine savunma nizamına geçmesini önlemek ve onları mağlup etmek için İzmir’e girme görüşünde birleşti.

Gazi Mustafa Kemal Paşa, Yunan ordusunu takip etmesi için Türk ordusuna o tarihi “Ordular, birinci maksadınız Akdeniz’dir. İleri!” buyruğunu verdi.

TÜRK ORDUSU, YUNAN ORDUSUNU DENİZE DÖKTÜ

27 Ağustos’ta Afyonkarahisar, 30 Ağustos’ta Kütahya’nın kurtuluşunu, 1 Eylül’de Gediz, 3 Eylül’de Emet ve Tavşanlı’nın kurtuluşları izledi, 9 Eylül’de İzmir’de Yunan ordusunu denize döken Türk ordusu, Mustafa Kemal Paşa’nın buyruğunu büyük bir muvaffakiyetle yerine getirdi.

Sömürge siyasetinin ortadan kalkmaya başlamasında köşe taşı olan Büyük Taarruz, Türk’ün ağustos aylarında kazandığı büyük zaferler dizisine eklenen bir altın halka olarak kayıtlara geçti.

BÜYÜK TAARRUZ, SEVR YERİNE LOZAN’I GETİRDİ

Büyük Taarruz, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluşunu sağlayan Mondros Ateşkes Muahedesi’nin yerine Mudanya’yı, Sevr Barış Mutabakatı’nın yerine ise Lozan’ı getiren Türk tarihinin en büyük muharebelerinden biri olarak Türk tarihinde yerini aldı.