Dünya genelinde hastalıkların, yaralanmaların ve risk faktörlerinin toplum sıhhati üzerindeki tesirini ölçen araştırma programı Global Hastalık Yükü (GBD) çalışmasında, kanserin 2050’ye kadarki gelişimi ve tesirleri ele alındı.
Uluslararası bir araştırmacı ağının hazırladığı çalışmaya nazaran, 2050’ye gelindiğinde kanser hastası sayısının dünyada 30 milyonu aşacağı, 18 milyondan fazla kanser hastasının ise hayatını kaybedeceği öngörülüyor.
The Lancet’te yayımlanan çalışmaya nazaran, 2023’te dünya genelinde 18,5 milyon kanser olayı görülürken, 10,4 milyon kişi de kanser nedeniyle hayatını kaybetti.
EN ÇOK GÖRÜNEN KANSER ÇEŞİDİ: GÖĞÜS KANSERİ
Meme kanseri, 2,3 milyon teşhisle 2023’te en çok görülen kanser tipi olurken, bunu akciğer ve kolon kanseri takip etti. 2023’te en ölümcül kanser ise 2 milyonu aşan bir sayıyla akciğer kanseri olurken, akabinde kolon ve mide kanseri geldi.
“KANSERDEN VEFATLAR KADEMELİ ARTACAK”
Çalışmayı kaleme alan araştırmacılar, kansere yakalanan sayısı ve kanser ölümlerinin 2024-2050 ortasında kademeli olarak artacağı öngörüsünde de bulundu.
44 RİSK FAKTÖRÜ
Kansere yakalanma oranındaki artışa sebep olan 44 risk faktörü belirleyen araştırmacılar, bunları “mesleki ve çevresel risk faktörleri“, “metabolik risk faktörleri” ve “davranışsal risk faktörleri” başlığı altında sıraladı.
SİGARA KANSER NEDENLERİNDEN BİRİ
Bu başlıklar altında hava kirliliği, radyasyon, iş ortamından kaynaklanan riskler, obezite, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, sigara ve alkol kullanımı ve sıhhatsiz beslenme üzere 44 faktör sayıldı.
Kanser artışlarına en büyük etkiyi davranışsal risk faktörleri yaparken bunda da başı sigara kullanımının çektiği bilgisi yer aldı.
SİGARA 16 KANSER CİNSİNE YOL AÇIYOR
Çalışmada, sigaranın 16 farklı kanser cinsine, alkolün 10 kanser çeşidine, beslenme alışkanlıklarının da 6 kanser tipine sebep olabildiği tabir edildi.
VAKA SAYISI 30 MİLYONU, MEVT SAYISI 18 MİLYONU AŞABİLİR
Çalışmada, 2023’te 18,5 milyon olan kanser hastası sayısının 2050’ye gelindiğinde en az 22,9 milyon, en fazla 38,9 milyon, ortalama ise 30,5 milyon olacağı varsayımı yer aldı.
Kanserden ölümlerin ise 15,6 milyon ile 21,5 milyon ortasında yer alacağı kestirim edilen çalışmada, bu sayının da ortalama 18,6 milyon olacağı öngörüsü paylaşıldı.
Düşük ve orta gelirli ülkelerdeki kanser hastalarının mevt oranının yüzde 90’a yakın olacağı belirtilen çalışmada, yüksek gelirli ülkelerde kanser hastalarının mevt oranının yüzde 42 civarında olacağı kestirimi yapıldı.
ETKİLENECEK YAŞ ARALIKLARI
Çocuk ve ergenlerde 2023’e misal oranlarda kanser olayı görüleceği iddia edilen çalışmada, 40-69 yaş ortasında olayların, 70 yaş ve üzerinde ise kanserden mevt oranlarının artacağı öngörüsüne yer verildi.
KOLON KANSERİ MEVTE SEBEP OLACAK
Çalışmada, 2050’de en çok göğüs kanseri ve akciğer kanserinin görüleceği, en çok mevte sebep olan kanser tipinin ise akciğer ve kolon kanseri olacağı varsayımı yer aldı.
Ayrıca çalışmada, risk faktörleri ortasında sayılan makus ve sıhhatsiz alışkanlıkları değiştirmenin, çevresel ve mesleksel faktörlerin tesirinden kaçınmanın, erken teşhisin, sıhhat sistemini geliştirmenin, tedaviye ulaşımda eşitsizliğin ortadan kaldırılması ve kanser taramalarının artırılmasının kansere yakalanma ve mevt riskini düşürmede değerli olduğuna vurgu yapıldı.
Sigara kullanımıyla direkt alakalı olduğu kanıtlanan 16 kanser tipi şunlardır:
1- Akciğer kanseri
2- Ağız kanseri
3- Dudak kanseri
4- Lisan kanseri
5- Yutak (orofarenks) kanseri
6 Gırtlak (larenks) kanseri
7- Yemek borusu (özofagus) kanseri
8- Mide kanseri
9- Pankreas kanseri
10- Karaciğer kanseri
11- Böbrek kanseri
12- Mesane kanseri
13- Rahim ağzı (serviks) kanseri
14- Kolorektal (kalın bağırsak ve rektum) kanseri
15- Akut miyeloid lösemi (AML – kan kanseri)
16- Nazal ve paranazal sinüs kanserleri