Giderek artan su krizine dikkat çeken Türkiye Tabiatını Muhafaza Derneği (TTKD) bilim danışmanı Dr. Erol Kesici, önemli açıklamalarda bulundu.
TTKD bilim danışmanı Dr. Erol Kesici, su krizinin artık hayatın en kıymetli modüllerinden biri olduğunu, pak ve içilebilir suya erişimin temel hayat hakkı olmasına karşın dünyada 1,2 milyar insanın suya erişemediğine dikkat çekti.
“2,8 MİLYAR İNSAN TEMEL PAKLIK HİZMETLERİNDEN MAHRUM YAŞIYOR”
2050’ye kadar her 4 bireyden en az 1’inin kronik yahut tekrarlayan tatlı su kıtlığından etkilenen bir ülkede yaşayacağını açıklayan Dr. Kesici, “2,8 milyar insan temel paklık hizmetlerinden mahrum yaşıyor. Son bilgiler gösteriyor ki harekete geçilmediği takdirde fakir ve gelişmekte olan ülkelerdeki 500 milyon insanın daha hayatı önemli tehdit altında olacaktır” diye konuştu.
“SU DÜZEYİNDE AZALMA VAR VE İNSAN ZİYARETLERİ SINIRLANDIRILMALIDIR”
Türkiye’nin sahip olduğu 135 sulak alanla değerli bir tatlı su ve biyolojik çeşitlilik potansiyelini barındırdığına işaret eden Dr. Kesici, şöyle dedi:
Ancak kusurlu su idaresi, alan işgalleri, popülizm ve insan baskısı yüzünden 14’ü RAMSAR Kontratı kapsamında muhafaza altına alınan sulak alanların neredeyse yarısı kaybedildi. Seyfe, Kuyucuk ve Meke gölleri büsbütün kurudu. Sultansazlığı’nın çok büyük kısmı kurudu. Manyas, Burdur ve Uluabat gölleri, Göksu, Kızılırmak ve Gediz deltaları, Akyatan ve Yumurtalık lagünleri çok oranda kuruma, kirlilik ve biyolojik çeşitlilikte azalma problemleri yaşıyor. Kızören Obruğu da çok oranda su çekilmesiyle artan kuruma ve yer altı su kaynaklarının ziraî gayeli çekilmesi nedeniyle etrafında yeni obruklar oluştu. Bunlar içerisinde en yeterli durumda olanı Nemrut Kalderası. Lakin su düzeyinde azalma var ve insan ziyaretleri sonlandırılmalıdır.
AKDENİZ BÖLGESİ’NE DİKKAT ÇEKTİ
Türkiye’nin değerli su rezervlerini barındıran Akdeniz Bölgesi’nde Antalya, Isparta ve Burdur’da toplam 155 bin 305 hektarlık sulak alan bulunduğunu belirten Dr. Kesici, şu sözleri sarf etti:
Burdur’da 7, Isparta’da 5, Antalya’da ise 4 sulak alan bulunuyor. Fakat son yıllarda süratle artan ziraî sulama, çok sayıda sondaj kuyularının açılmasıyla, bu alanları besleyen yer altı sularının büyük oranda kuruması, madencilik, güç ve turizm yatırımlarının baskısı ve yanılgılı tarım uygulamaları ve kirlilik, bölgenin sulak alanlarının değerli kısmının yok olmasına neden oldu. Dünyanın en değerli antik kentlerinin varlık nedeni olan su kaynaklarının hoyratça kullanımına tanıklık eden Antalya’da, yakın vakte kadar sulak alan olan Yamansaz, Boğazkent ve Aksu deltası üzere alanlar Antalya’nın yitirdiği kıymetli tabiat mirasları ortasında yer almaktadır. Türkiye’nin son 50 yılda kaybettiği sulak alanların toplamı neredeyse 2 Marmara Denizi büyüklüğünde.
“SULAR ÇEKİLDİKÇE BUHARLAŞMA, KURUMA DAHA SÜRATLİ ARTMAKTADIR”
Yer kürede suyun azalmasına neden olan faktörlerin başında tarımda su kullanımı ve azalan kaynakların düzgün yönetilememesinin geldiğini aktaran Dr. Kesici, şöyle dedi:
İklimi değiştiren kuraklıktır. Ülkemizdeki kuraklığın temel nedeni, su kaynaklarının neredeyse yüzde 80’i çeşitli usullerle su bilançosu göz arkası edilerek çekilmektedir. Sular çekildikçe buharlaşma, kuruma daha süratli artmaktadır. Bitki örtüsü kayıpları su buharının tutulmasını artırdığından kuruma da artmakta, hava, toprak nemsiz kalmakta, suya olan talep giderek artmaktadır. Burada domino tesiri oluşmaktadır. Son yıllarda 2 Marmara Denizi kadar su yüzey alanımızın kuruması, kurutulması, iklimin değişmesine neden olmaktadır.
UZMAN İSİMDEN UYARILAR
Sulak alanlarda yıllık su bütçelerinin korunmadığı gerektiğini belirten Dr. Kesici, son olarak şu tabirlerde bulundu:
Ülkemizde 60 yıldır uygulanan su- tarım kullanımı ve idaresi, günün bilimsel şartlarına nazaran düzenlenip yönetilmedikçe, 365 gün yağış da olsa, 2025 yılı ve sonrasında ülkemizde kuraklık ve kuraklığa bağlı üretim, eser kaybı, suya ulaşım sıkıntıları ve rahatsızlıklar ile orman yangınları tekrar gündemimiz olacaktır. Sınırsız olmayan su kaynaklarımızın korunması yağmuru beklemekle çözümlenemez. Su sorunu arttıkça göllerimiz de iklimimiz de daha çok kuruyacaktır. Su kullanımında, tarımda bilimsel tarım uygulamalarına geçmek zorundayız. Öncelikle su kaynaklarımıza ve iklime nazaran tarımımızı, kentlerimizi, sanayimizi düzenlemek gerekmektedir.
