Yağmur damlalarında sonsuz kimyasal tehlikesi büyüyor
Yağmur damlalarında ‘sonsuz kimyasal’ tehlikesi…
Avrupa’da yapılan bir araştırmada 11 ülkedeki musluk suyu örneklerinin yüzde 94’ünde Trifloroasetik Asit (TFA) tespit edildi.
Şişelenmiş suların da büyük kısmında bu hususa rastlandı.
TFA, sırf içme sularında değil; Almanya’daki ağaç tiplerinde, Atlantik’in derin sularında, İsviçre Alpleri’nde ve hatta Arktik buzullarında bile giderek artan oranlarda görülüyor.
Nature mecmuasının haberine nazaran TFA, başta pestisitler ve çöplüklerdeki sentetik petrokimyasalların bozunmasıyla ortaya çıkan PFAS (kalıcı kimyasallar) türevlerinden kaynaklanıyor.
‘Sonsuz kimyasallar’ olarak bilinen PFAS’lar üzere TFA da tabiatta neredeyse hiç bozulmuyor ve su döngüsünü kolay kolay takip edebilen, küçük ve yüksek çözünürlüklü bir husus olarak süratle yayılıyor.
TÜM YAĞMUR SULARINDA VAR
En çarpıcı bulgulardan biri ise neredeyse tüm yağmur sularında TFA bulunması…
Fakat bu durumun nedeni klasik sanayi kirliliği değil.
TFA, direkt buharlaşmasa da iklimlendirme sistemlerinde ve yangın söndürücülerde kullanılan florlu gazlarla birlikte atmosfere karışıyor ve yağmur suyuna dahil oluyor.
İnsan sıhhatine tesirleri hala tam olarak bilinmese de hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar TFA’nın karaciğer üzere kanı süzen organlar ve embriyolar üzerinde ziyanlı tesirleri olabileceğini gösteriyor.
Ancak bu telaşlara karşın kimi petrokimya şirketleri ve onların destekçileri TFA’nın risklerinin abartıldığını öne sürerek düzenlemelerin ertelenmesini savunuyor.
Hatta Avrupa Komitesi üzere kurumlar Birleşmiş Milletler Etraf Programı’nın ‘minimal risk’ raporlarına dayanarak düzenleme çalışmalarını geciktiriyor.
Bu yaklaşım, çok uluslu dev şirketlerin çıkarlarına hizmet ediyor.
DOĞAL YOLLARLA OLUŞTUĞUNA DAİR HİÇBİR İSPAT YOK
Bilim insanlarının büyük kısmı ise bu görüşe katılmıyor.
2021 yılında Kanadalı kimyagerlerin yaptığı bir araştırma, TFA’nın tabiatta doğal yollarla oluştuğuna dair hiçbir delil bulunmadığını ve bu argümanın temelsiz bir efsane olduğunu açıkça belirtti.
TFA konusundaki kayıtsızlık, geçmişte PFAS kimyasallarında yaşanan ihmalleri hatırlatıyor.
Çok uluslu dev şirketler 1970’lerden bu yana PFAS’ın son derece toksik olduğunu bilmelerine karşın bu bilgiler 1990’ların sonuna kadar kamuoyuna yansımadı.
Bu gecikme yüzünden bugün dünyadaki çabucak her insanın ve hayvanın bedeninde kanser riski taşıyan PFAS kalıntıları bulunuyor.
